جزوه ای کاربردی درباره حرکت های اجتماعی

جزوه ای کاربردی

درباره

حرکت های اجتماعی

می دانیم و خیلی جاها دیده ایم که یکی از کاربرد های فراگیر شبکه های اجتماعی, رد و بدل کردن اطلاعات به منظور ایجاد آگاهی و تغییر است. این گونه فعالیت ها در شبکه های اجتماعی حقیقی و مجازی همه به عنوان انواعی از حرکات اجتماعی تعریف می شوند. در این مقاله پس از بررسی کوتاهی در باب حرکت های اجتماعی, به چگونگی راه اندازی و مدیریت یک حرکت نیز می پردازیم.

برای خواندن بقیه متن
بر ادامه ی مطلب کلیک کنید...

حرکت اجتماعی چیست؟

"یک حرکت اجتماعی عبارت است از مجموعه فعالیت ها و جنبش هایی که مردم معمولی برای رسیدن به اهداف و مطالبه های مشترک انجام میدهند." ( چارلز تیلی) پس به زبان ساده تر می توان گفت که در یک حرکت اجتماعی, ما با یک گروه افرادی سر و کار داریم که یک یا چند مطالبه و هدف مشترک دارند. این اهداف و مطالبات مشترک, عامل اصلی به وجود آمدن آن حرکت هستند . همچنین باید افزود که اهداف و مطالبت مشترک ناشی از احساس کمبود و بی عدالتی مشترکند. پس می بینیم که اولین قدم به وجود آمدن یک حرکت اجتماعی, شناسایی یک مشکل مشترک برای یک گروه افراد است.

برای این که پدیده ای ,به عنوان مشکلی شناخته شود که انگیزه ی کافی را در افراد ایجاد کند تا برای مقابله با آن اقدام کنند, افراد باید از آن پدیده یک نوع "قابی از بی عدالتی" داشته باشند توضیح این که منظور ما از بی عدالتی کمی عام تر از معنای رایج آن است. اینجا منظور از بی عدالتی همان احساس مشترک است که به ما می فهماند که یک چیزی سر جای خودش نیست. در علوم اجتماعی, منظور از "قاب" آن ساختار کلی است که به تفسیر و فهم جهان خارج می پردازد. یک قاب ناشی از اعتقادت, احساسات, محیط, روحیات, شخصیت افراد, ... و به طور کلی, نوع نگرش ما به زندگی است.

پس منظور ما از داشتن یک "قابی از بی عدالتی " مشترک, این است که افراد در برخورد با یک پدیده, آن را ناپسند و نابجا ببینند و این فهم و واکنش آنها نسبت به آن پدیده بین چند نفر مشترک باشد.

دیدیم که مرحله ی اول هر حرکتی, فهم و درک یک مشکل مشترک است. به طور کلی, برای هر حرکت سه نوع قاب باید وجود داشته باشد:

-1 قاب شناختی (درک بی عدالتبی)
-2 قاب آرمانی (ترسیم وضعیت مطلوب)
-3 قاب انگیزشی (احساس ضرورت برای عمل)

در واقع وقتی افراد در برخورد با یک مشکل در این سه حوزه مشترکند, یک هویت مشترک بین آن ها ایجاد می شود که این هویت همان هویت حرکت اجتماعی است.

بر اساس تقسیم بندی آبرل, حرکت های اجتماعی بر اساس عمق تغییر و گروه هدف به چهار دسته تقسیم می شوند:

1 - تغییر محدود (اصلاح) و گروه هدف: محدود

2 - تغییر محدود (اصلاح) و گروه هدف: عمومی

3 - تغییر بنیادین (براندازی) و گروه هدف: محدود

4 - تغییر بنیدین (براندازی) و گروه هدف: عمومی

مثال :

انقلاب مصر (2011)

1- قاب شناختی : دیکتاتوری چند ده ساله ی حسنی مبارک و ظلم او -
2- قاب آرمانی : حکومتی مردم سالار و هم سو با اعتقادات مردم -
3- قاب انگیزشی : باید مردم دست به کار شوند تا عزت و آزادی مصر -
پایمال نشود.

نوع حرکت: بنیادین (تغییر نوع حکومت) و گروه هدف عمومی (تمام مصری ها را دربر می گیرد.)

حرکت وال استریت (2012)

1- قاب شناختی : سرمایه سالاری سیاسیون و مالکیت بخش زیادی از ثروت آمریکا توسط فقط یک درصد از آمریکایی ها
2 -قاب آرمانی : پخش عادلانه ی ثروت و مردم سالاری سیاسیون
3- قاب انگیزشی : باید نظام اقتصادی فعلی کشور را تغییر داد زیرا کشور به زنجیر سرمایه داران در آمده, سختی های زیادی بر مردم تحمیل شده.

نوع حرکت : بنیادین ( تغییر نظام اقتصادی) و گروه هدف محدود (سیاسیون و سرمایه داران)

چگونه یک حرکت اجتماعی راه بیندازیم؟

همان طور که از اسمش پیداست, هر حرکت اجتماعی, به دنبال ایجاد حرکت است. حرکت از مقصد نامطلوب به مبداء مطلوب. علت به وجود آمدن آن حرکت, هدف آن است. پس داشتن هدف یکی از اساسی ترین شاخصه های هر حرکت اجتماعی است. اهداف بر دو دسته اند: هدف اصلی (بلند مدت) و اهداف کوتاه مدت.

شاخصه ی دوم یک حرکت اجتماعی, مخاطب است. منظور از مخاطب کسانی هستند که با تعامل و همکاری با آنها شما به هدف می رسید. هیچ حرکتی به وسیله ی یک نفر صورت نگرفته است. در این مرحله ی اولیه, ابزاز ارتباط شما با مخاطبتان باید معلوم شوند. این ابزار باید مطابق مخاطب شما باشد. ( مثلا اگر مخاطب حرکت شما دانشجویان هستند, از شبکه های مجازی و نشریات استفاده می کنید واگر مخاطب شما صنف مغازه داران هستند, از پخش اعلانات استفاده می کنید) شما باید بتوانید در این مرحله, با استفاده از ابزار هایی ارتباطی خود, افراد و گروه های مختلف را خوب بشناسید و بر اساس طرز فکر و دغدغه های آنان, به آنها آگاهی ببخشید و متقاعد کنید تا "هویت مشترک" شما پدید آید.

توجه : برای آن که شبکه ی شما مطابق اهداف خود جلو برود, اهداف باید روشن باشند تا اعضا نسبت به آنها فهم کاملی داشته باشند. حرکت شما یک حرکت اجتماعی است, نه نظامی و اگر شما به همه این حق را بدهید که آگاهانه حرکت کنند, در برخورد با پدیده ها, راحت تر می توانید خود را وفق دهید و برنامه ریزی کنید. مخفی کاری ممنوع!!

حال با ایجاد یک هویت مشترک, شما گروه خود را تشکیل داده اید, باید به این نکته توجه داشت که حامیان اولیه در حرکت شما نقشی کلیدی دارند زیرا تا حد زیادی, حوزه ی رفتاری حرکت آینده ی شما را آنان خواهند ساخت و آنان هستند که به اعضای جدید یاد خواهند داد که چطور فعالیت کنند. منظور این است که مثلا اگر حرکتی با وبلاگ نویسی شروع شود, اعضای جدید نیز معمولا به همین صورت ادامه خواهند داد.

هر عضو, بالطبع منابع و ابزار هایی را در دسترس شما می گذارد. منابع, سوخت شما برای گسترش و رسیدن به هدف هستند. قدرت اقتصادی, نیروی انسانی, نفوذ سیاسی و توان رسانه ای نمونه هایی ازاین منابع هستند.

مثال : شما با استفاده از قدرت اقتصادی نیروی انسانی حرکتتان, از ابزار تحریم برای فشار آوردن به شرکت ها ی حامی رژیم صهیونیستی استفاده می کنید.

چند نکته درباره ی مدیریت ساختار گروه:

- با توجه به توانایی ها و علایق افراد به آنها مسولیت دهید. برای رساندن پیامتان به دیگران باید آنها را به بهترین شکل ارائه و نمایش دهید. به این دلیل استفاده از افراد متخصص و
کارآزموده در این بخش خیلی مهم است.

(مثلا برای نوشتن متن یک فیلم کوتاه تبلیغاتی, از یک فیلمنامه نویس واقعی کمک بگیرید.)

- تا جایی که می توانید از برنامه ها گرفته تا حتی اسم اعضا و توانایی هایشان را ثبت و ضبط کنید.

- در برنامه ریزی های خود از افرادی استفاده کنید که زمینه های تخصصی و تجربی متفاوتی داشته باشند. این زمینه های متفاوت به شما کمک می کند برنامه های جامع و کارآمد تری را به دست آورید. اگر شما با پنج نفر مشاوره کنید که همگی در یک سطح و فقط در یک حوزه شناخت داشته باشند, انگار با یک نفر مشاوره کرده اید.

- ارتباط رسانی به سریعترین و ساده ترین نحو انجام بگیرد.

چند نکته درباره ی حفظ روحیه و انگیزه:

- روی موفقیت های گروه مانور و سرمایه گذاری کنید.(مثل ساخت نماهنگ درباره حرکت مورد نظر)

- هدف اصلیتان را با استفاده از جدید ترین رویدادها توجیه کنید واهداف کوتاه مدت خود را طبق تحولات روز برنامه ریزی کنید.

- از اعضا بازخوردشان را بگیرید و به حق ابراز نظر آنها احترام بگذارید و تا جایی که صلاح است,طبق آنها عمل کنید.

- در نظر داشته باشید که روز دوم به مهمی روز اول است.

پس میبینیم که نقشه ی کلی معلوم شد. به دنبال هدفی که داریم, مخاطب خود را پیدا می کنیم و شبکه ی خود را با آنها تشکیل می دهیم. سپس با همکاری, منابع موجود را مدیریت می کنیم و با استفاده از ابزار ها, بر گروه هدف )افرادی معین یا عام( فشار می آوریم تا تغییر مطلوب )محدود یا بنیادین) به دست آید.

به این فرآیند که چگونه از مبداء نامطلوب به مقصد مطلوب می رسیم, نظریه ی عملیاتی حرکت می گویند.

منابع:
 1 - www.movements.org

2- به نقل از وکیپدیا و ویکیبوکس:

قاب های شناختی:

Goffman, Erving. Frame Analysis: An essay on the organization of experience
Ryan, Charlotte and Gamson, William W. The Art of Reframing Political Debates
Snow, D. A., & Benford, R. D. (1988). Ideology, frame resonance, and participant mobilization

حرکت اجتماعی:

Charles Tilly, Social Movements, 1768–2004, Boulder, CO, Paradigm Publishers

انواع حرکت های اجتماعی:

Aberle, David F. 1966. The Peyote Religion among the Navaho