معرفی و خلاصه تعدادی کتاب و نقد فیلم
مرتبط با مهدویت
در جریان درس مهدویت و تمدن اسلامی
استاد برزویی
برای دیدن خلاصه کتب و نقد فیلم بر
ادامه مطلب
کلیک کنید
معرفی و خلاصه تعدادی کتاب و نقد فیلم
مرتبط با مهدویت
در جریان درس مهدویت و تمدن اسلامی
استاد برزویی
برای دیدن خلاصه کتب و نقد فیلم بر
ادامه مطلب
کلیک کنید
توضیح (خلاصه کننده)
باسمه تعالی
خلاصه ی کتاب انتظار، باید ها و نباید ها
چگونه می توان از فرهنگ مهدوی گفتگو گرفت ؟
نوشته ی ابراهیم شفیعی سروستانی
ناشر : مؤسسه ی فرهنگی موعود و مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما
مخلص : محمدرضا اسماعیل زاده آشینی
-
دانشگاه امام صادق علیه السلام
بهار 1394
---
فهرست
4-2 پیراستگی از بدی ها و آراستگی به خوبی ها
4-4 کسب آمادگی برای ظهور حجت حق
5-4 ارتباط با فقها و مراجع تقلید
7-4 بزرگداشت یاد و نام حضرت مهدی علیه السلام
1 ارتباط معنوی با امام عصر علیه السلام
2 شناخت دیدگاه های موجود در زمینۀ باور مهدوی
3 رعایت اخلاص در عمل و پیراسته داشتن نیت
4 توجه به جایگاه و شأن رفیع امام عصر علیه السلام
1-5. تولی و تبری در آموزه های اسلامی
2-5 ضرورت دوست شناسی و دشمن شناسی
6 توجه به دیدگاه ها و نظرات مراجع عظام تقلید
7 توجه به آفت ها و آسیب های اندیشۀ مهدوی
2-7 روشنفکر زدگی و تأویل گرایی
8 زدودن مطالب ضعیف و باورهای نادرست
9 توجه به کارکردهای مجالس و مراسم مهدوی
10 گشودن زوایای جدید در طرح مباحث مهدوی
11 پرهیز از تعیین وقت برای ظهور
12 پرهیز از طرح مطالب سست، واهی و بی اساس
13 پرهیز از اغراض جناحی و گروهی
14 پرهیز از موضوعات و مباحث کم اهمیت یا بی اهمیت
---
کتاب حاضر با هدف پاسخگویی به پرسش ها و ابهام های موجود در زمینه ی فرهنگ انتظار از یک سو و تبیین بایسته های ترویج و تبلیغ این فرهنگ از سوی دیگر فراهم آمده است و از این رو در فصل اول آن مباحث مختلف با فرهنگ انتظار، همچون مفهوم، ضرورت و فضیلت انتظار، وظایف منتظران و نقش سازنده ی آن به تفصیل موردبررسی قرارگرفته است و در فصل دوم آن نیز مهم ترن باید ها و نباید هایی که شایسته است مراکز، مؤسسات و نهادهای فرهنگی، تبلیغی، تحقیقی و ... در زمینۀ ترویج و تبلیغ فرهنگ و باور مهدوی مورد توجه قرار دهند، بررسی شده است.
در این کتاب منابع نیز آورده شده است.
فصل اول
انتظار در تفکر شیعه
در طول هزار و اندی سال، هر گروه از مردم بسته به گرایش های خاص، از دیدگاهی خاص جایگاه حضرت را در عالم هستی تحلیل کرده اند و تصور خود را درست و مطابق با واقع دانسته اند.
اما در این میان گروهی با در نظر گرفتن همه ی ابعاد، به طرح معنای درست انتظار پرداخته و در صدد تعیین وظیفه و نقش مردم در دوران غیبت برآمدند.
برای شناخت جایگاه و مفهوم انتظار در تفکر شیعی برخی از روایاتی را که در این زمینه آورده شده است مورد بررسی قرارمی دهیم تا روشن شود که :
1. معنا و مفهوم انتظار چیست؟
2. آیا انتظار ضرورت دارد؟
3. فضیلت آن چیست؟
4. چه وظایفی در عصر غیبت بر عهدۀ منتظران است؟
5. انتظار چه آثار سازنده ای بر فرد و جامعه دارد؟
انتظار یعنی «چشم داشتن» و «چشم به راه بودن». انتظار مفهومی است که با نهاد همۀ انسانها عجین شده است و می توان گفت که همۀ انسانها به نوعی منتظرند.
به بیان دیگر انتظار یا امید به آینده همزاد انسان است و اگر امید به آینده را از او بگیرند، سرنوشتی جز مرگ، تباهی و سکون نخواهد داشت.
همان طور که پیامبر اکرم فرمودند: امید برای امت من مایه ی رحمت است و اگر امید نبود هیچ مادری فرزندش را شیر نمی داد و هیچ باغبانی درختی نمی کاشت.
مولانا نیز این گونه می گوید:
گر نبودی میل و امید ثمر کی نشاندی باغبان بیخ شجر
این امید به آینده و فردای بهتر، خود ریشه در یک ویژگی فطری دارد و آن کمال جویی انسان است.
با توجه به اهمیت و نقش اساسی امید به آینده و انتظار فرج در زندگی انسانها، مکتب اسلام تلاش نموده است با تقویت این روحیه، تلاش و سرزندگی جوامع اسلامی و مسلمانان را به نهایت درجه خود رسانده و آن ها را در هر زمان پویا و پایدار نپه دارد.
به نظر می رسد امید به آینده و انتظار فرج در آموزه ای دین اسلام به دو معنا به کار رفته است:
1 . انتظار به معنای عام؛ با فضیلت بخشیدن به «انتظار گشایش» و امید به آینده و از سوی دیگر با نکوهش یأس و ناامیدی، روحیۀ تلاش وتکاپو را در افراد جامعه اسلامی زنده نگهدارد.
اهتمام اسلام به معنای عام انتظار تا بدان حد بوده که از یک سو امید به فرارسیدن گشایش از سوی خدا در زمرۀ برترین اعمال و از سوی دیگر یأس و ناامیدی از رحمت خدا از جمله گناهان کبیره شمرده شده است.
روایاتی که در آن ها به فضیلت انتظار فرج به طور کلی و بدون ذکر متعلق فر اشاره شده است:
1-1. از رسول گرامی اسلام نقل شده است که : هرکس نسبت به رزق
کمی کخ خدا به او داده خشنود باشد، خداوند نیز نسبت به عمل کمی که او انجام می دهد
خشنود می گردد و انتظار گشایش عبادت است.
1-2. برترین عبادت ها انتظلر فرج است.
1-3. بر ترین جهاد امت من انتظار فرج است
1-4. امام
علی علیه السلام می فرمایند: منتظر فرج باشید و از رحمت خداوند ناامید نشوید. به
درستی که خوشایندترین اعمال نزد خداوند، صاحب عزت و جلال، انتظار فرج است.
1-5. آن حضرت در بخش دیگری پس از اشاره به ان مطلب که
ناشکیبایی در هنگام بروز ناگواری ها موجب از بین رفتن اجر انسان می شود، می فرماید
: برترین کارهای انسان، انتظار گشایش از سوی خداوند است.
1-6. امام صادق علیه السلام نیز در ضمن سفارش های خود به
ابوحنیفه می فرمایند:
برترین کارها انتظار گشایش از خداست.
2.انتظار به معنای خاص : در این معنا انتظار به گشایش و امید به آینده از حالت امری محدود، سطحی و اجتماعی خارج شده و تبدیل به امری گسترده، عمیق و اجتماعی می گردد.
دین مبین اسلام با توجه به اینکه امید به آینده و انتظار یک گرایش فطری و جوهرۀ زندگی انسان هاست تلاش نموده که این گرایش را از یک سو توسعه و از سوی دیگر تعمیق بخشد.
به این بیان که به همۀ انسان ها می گوید: اولا، شما فقط منتظر بهبود زندگی خود و اطرافیانتان نباشید بلکه این انتظار را نسبت به همۀ افراد جامعه گسترش دهید. و رفاه و سعادت و عدالت در همۀ جهان گسترده شود.
ثانیا انتظار شما نباید متوجه امور ظاهری، سطحی و محدود زندگی گردد. شما باید انتظارتان را تعمیق بخشید و چشم به راه آینده ای باشید که حقیقت،عدالت و معنویت مطلق در جهان حاکم شود.
در تفکر شیعی، انتظار موعود به عنوان یک اصل مسلم اعتقادی مطرح بوده و در بسیاری از روایات بر ضرورت انتظار قائم آل محمد تصریح شده است، که از جمله می توان به روایات زیر اشاره کرد:
1. روزی امام صادق علیه السلام به یاران خود فرمود:
آیا شما را خبر ندهم به آنچه خدای، صاحب عزت و جلال، هیچ عملی را جز به آن از
بندگان نمی پذیرد؟ گفتند : چرا.
فرمود : گواهی دادن به اینکه هیچ شایستۀ پرستشی جز خدا نیست و این که محمد فرستادۀ
اوست، و اقرار کردن به آنچه خاوند به آن فرموده، و ولات ما و بیزاری از دشمنان- یعنی خصوص امامان – و
تسلیم شدن به آنان و پرهیزکاری و تلاش و مجاهدت و اطمینان و انتظار قائم.
2. روزی مردی بر حضرت باقر وارد شد و امام به او جملاتی
مشابه بالا فرمود که در میان آن ها «انتظار قائم ما، که ما را دولتی است که هروقت
خداوند بخواهد آن را خواهد آورد» مشاهده می شود.
3. امام موسی بن جعفر علیه السلام خطاب به عبدالعظیم حسنی فرمودند:
ای ابوالقاسم به درستی که قائم از ماست و او است مهدی که واجب است در زمان غیبتش انتظار کشیده شود و در زمان ظهورش اطاعت گردد و او سومین امام از فرزندان من است
توجه به فلسفه انتظار و وظایفی که برای منتظران واقعی حضرت بر شمرده شده است، سر فضیلت والای آن را روشن می سازد.
در این جا به پاره ای از فضائلی که برای منتظران حضرت بقیه الله الاعظم بر شمرده شده، اشاره می کنیم:
3-1 امام سجاد علیه السلام منتظران را برترین مردم همۀ روزگاران بر می شمارند:
آن گروه از مردم عصر غیبت امام دوازدهم که امامت او را پذیرفته اند و منتظر ظهور او هستند برترین مردم همه روزگاران هستند.
3-2 شیخ صدوق در کمال الدین از امام صادق روایت کرده است که:
منتظر امر ما، بسان آن است که در راه خدا به خون خود غلتیده باشد.
3-3 در همان کتاب به نقل از امام صادق :
خوشا به حال شیعیان قائم ما که در زمان غیبتش چشم به راه ظهور او هستند و در هنگام ظهورش فرمانبردار او، آنان اولیاء خدا هستند، همان های که نه ترسی بر ایشان است و نه اندوهگین می شوند.
3-4 در روایت دیگری مرحوم مجلسی از امام صادق:
هرکس از شما بمیرد درحالی که منتظر این امر باشد همانند کسی است که با حضرت قائم در خیمه اش بوده باشد. سپس حضرت چند لحظه درنگ کرده، آنگاه ی فرماید : نه، بلکه مانند کسی است که در خدمت آن حضرت شمشیر بند. سپس فرمود : نه، به خدا همچون کسی است که در پیشگاه رسول خدا شهید شده باشد.
برای رسیدن به پاسخ چند نکتۀ اساسی را باید مورد توجه قرار داد:
1. انتظار حلقۀ اتصال شیعه با امام معصوم: امامت و ولایت رکن اصلی مکتب تشیع است و اعتقاد به ضرورت وجود حجت خدا و امام معصوم در هر عصر و زمان از مهم ترین نقاط تمایز این مکتب از سایر مکتب هاست در زمان غیبت و عدم حضور ظاهری امام در جامعه انتظار موجب می شود که ارتباط شیعیان با امامشان اگرچه به صورت ارتباط قلبی و معنوی حفظ شود و آن ها در همۀ اعصار از فیض وجود امامشان برخوردار باشند.
و یا این که امام سجاد دلیل برتری را این می دانند که برای آن ها غیبت و حضور هیچ تفاوتی نداشته و همان وظایفی را که در زمان حضور باید انجام دهند در زمان غیبت انجام می دهند.
2. انتظار، معیار ارزش انسان ها: آرزوها انسان را به حرکت وا میدارد و به طور طبیعی هرچه همت بلند تر و آرزو ارزشمند تر باشد حرکت و تلاش انسان نیز از ارزش بیشتری برخوردار خواهد بود.
امام علی در همین زمینه می فرماید:
ارزش مرد به اندازۀ همت اوست
و در جای دیگر می فرمایند: مرد را آن بهاست که در دیده اش زیباست.
چون انسان منتظر ارزشمند ترین آرزوها را دارد به طور طبیعی از بهترین و والاترین ارزش ها برخوردار است.
البته به شرط آنکه منتظر به تناسب آرزوی بلند خود از تلاش و کوشش برای تحقق هرچه ز.دتر هدف کوتاهی نکند.
3. انتظار عامل پویایی فرد و اجتماع: اگر انسان منتظر به وظایفی که برای او برشمرده شده عمل کند به الگوی مطلوب انسان دیندار دست می یابد و از جایگاه و مرتبۀ والایی برخوردار می شود .
در بعضی از کتاب ها تا هشتاد وظیفه برای منتظران بر شمرده شده است اما در این جا به تعدادی از مهم ترین این وظایف اشاره می کنیم:
اولین و مهم ترین وظیفه ای که هر شیعه منظر بر عهده دارد کسب معرفت نسبت به وجود مقدس امام و حجت زمان خویش است. و به حدی اهمیت دارد که در روایات بسیاری از شیعه و سنی نقل شده است.
همانند روایت معروف : هرکس بمیرد و امام زمانش را نشناسد به مرگ جاهلی مرده است
فلسفۀ آفرینش انسان، رسیدن به مقام معرفت خداست. اما این معرفت حاصل نمی شود مگر به معرفت امام و حجت عصر چرا که امام آینۀ تمام نمای حق و واسطۀ شناخت خداست.
توجه به مفاد دعاهایی که خواندن آن ها در عصر غیبت مورد تأکید قرار گرفته است نیز ما را به اهمیت موضوع شناخت حت خدا رهنمون می سازد همانند دعای : اللهم عرفنی نفسک ......
بهترین ره برای پی بردن به مقامات بلند امامان معصوم شیعه، مطالعه و تأمل در کتاب های است که در این زمینه نگاشته شده است از جمله کتاب های :
1- کافی از شیخ کلینی
2- معرفت حجت خدا از صافی گلپایگانی
3- معرفت امام عصر از سید محمد نی هاشمی
4- ولایت کلیه از سید حسن میرجهانی طباطبایی
خواند زیارت جامعۀ کبیره و تأمل و تدبر در اوصافی که در این زیارت برای ائمۀ معصومین نقل شده است نیز بسیار مؤثر است.
البته باید توجه داشت که معرفت حقیقی با مطالعه صرف حاصل نمی شود بلکه باید از عنایات حضرت حق نیز مدد جست
شاید بتوان گفت که شناخت نشانه ها و علائم ظهور نیز یکی از فروع شناخت امام عصر است زیرا انسان فریب مدعیان دروغین را نمی خورد.
برای آشنایی با نشانه های ظهور نیز می توان به کتابهای زیر مراجعه کرد:
1- نوائب الدهور فی علائم الظهور از سید حسن میرجهانی
2- عصر ظهور ترجمه کتاب عصر الظهور از عی کورانی مترجم عباس جلالی
3- روزگار رهایی (یوم الخلاص) : از کامل سلیمانترجمۀ علی اکبر مهدی پور
4- نشانه های ظهور او از محمد خادمی شیرازی
وظیفۀ مهم دیگری که هر شیعه بر عهده دارد پیراستن خود از خصایص ناپسند و آراستن خود به اخلاق نیکوست؛ موضوع تهذیب نفس و دوری از گناهان و اعمال ناشایست از چنان اهمیتی برخوردار است که در توقیع حضرت قائم به شیخ مفید یکی از اسباب یا تنها عامل طولانی شدن غیبت و دوری شیعیان از لقای آن بدر منیر شمرده شده است.
ممکن است پرسیده شود از کجا می توان فهمید امام زمان از ما چه می خواهد؟
در پاسخ لازم است دو نکته آورده شود:
1. امام زمان ادامه دهنده ی راه پیامبر و ائمۀ معصومین
علیهم السلام است.
رضایت و خشنودی امام در چیزی جز آنچه که در کتاب خدا یا در کلمات رسول خدا یا سایر
ائمه به آن اشاره شده نیست. ما می توانیم با مراجعه به دعایی مانند مکارم الاخلاق
که از امام سجاد نقل شده است به خصال و ویژگی هایی که امام زمان از ما انتظار
دارند واقف شویم
2. امام زمان به عوامل خرسندی و ناخرسندی خود اشاره کرده اند:
در احادیث و زیارت ها و دعاهایی که به صورتی از امام مهدی برای ما به یادگار مانده است به صراحت تمام آنچه که موجب خرسندی یا ناخرسندی آن حضرت است بیان شده و چگونه سخن گفتن، اندیشیدن و عمل کردن به ما آموخته شده است.
مجموعه سخنان و رهنمودهای امام عصر توسط برخی نویسندگان جمع آوری شده است که از جمله آن کتاب ها:
1. مجموعه سخنان، توقیعات و ادعیۀ حضرت بقیه الله از محمد خادمی شیرازی
2. کلمه الامام المهدی از سید حسن شیرازی مترجم سید حسن افتخارزاده
3. المختار من کلمات الامام المهدی از محمد الغروی
یکی از یادگارهای گرانقدر آن حضرت دعای اللهم الرزقنا توفیق الطاعه ... است
حفظ و تقویت پیوند قلبی با امام عصر و تجدید دائمی عهد و پیمان با آن حضرت یکی دیگر از وظایف مهم شیعه در عصر غیبت است در روایات متعددی امامان ما شیعیان خود را به تجدید عهد و پیمان خود با امام زمان سفارش کرده اند و از آن ها خواسته اند که در آغاز هر روز و بعد از هر نماز واجب دعای عهد بخوانند.
کسب آمادگی های نظامی و مهیا کردن تسلیحات مناسب هر عصر برای یاری و نصرت امام غائب است رمز این که شیعه باید هر لحظه آماده باشد این است که زمان ظهور برای ما مشخص نیست و هر آنکه اراده ی خداوند تعلق گیرد ممکن است ظهور واقع شود با نگاهی به تاریخ شیعه می توانیم به عمق باور مردم به موضوع ظهور و آمادگی همیشگی آن ها پی ببریم.
باید توجه داشت که نحوه آمادگی و مهیا بودن برای ظهور بستگی به شرایط زمان و مکان دارد
در دوران غیبت هیچ یک از احکام اسلامی تعطیل نشده و باید به همۀ آنچه اسلام از ما خواسته عمل کنیم و چون امکان دسترسی به امام معصوم و فراگرفتن مستقیم احکام دین وجود ندارد، بایستی به امر خود معصومین به فقهای جامع الشرایط رجوع کنیم.
چنان که در روایتی امام حسن عسکری از امام صادق نقل می کند: فاما من کان من القها صائنا لنفسه، حافظا لدینه ....
یا در توقیع امام زمان در پاسخ اسحاق بن یعقوب که می فرمایند:
و اما الحوادث الواقعه فارجعوا الی رواه احادیثنا ...
و اما در رویداد هایی که پیش می آید به راویان حدیث ما مراجعه کنید؛ زیرا آن ها حجت من بر شما هستند و من حجت خدا بر ایشان
در دوران غیبت صغری از طریق نواب اربعه سؤالات علما و مردم خدمت امام زمان می رسید و ایشان جواب آن ها را می دادند اما در دوران غیبت کبری دیگر کسی به عنوان نائب خاص معرفی نشد و برای پاسخ گیری به راویان حدیث که همان مجتهدان جامع الشرایط هستند؛ بایستی مراجعه شود.
یکی از وظایف مهمی که بنا به تصریح حضرت صاحب الامر بر عهدۀ منتظران گذاشته شده، دعا برای تعجیل فرج است.
چنان که حضرتش می فرماید : برای تعجیل فرج بسیار دعا کنید که فرج شما همان است.
بنابراین همۀ شیعیان باید در طول شبانه روز در اوقات نماز و در ایامی که دعا سفارش شده برای تعجیل فرج به عنوان یک تکلیف و وظیفۀ مهم دعا کنند و این دعا را بر همۀ دعاهای خود مقدم کنند.
بایستی نام همۀ معصومین به بزرگی یاد شود اما در این میان امام مهدی جایگاه ویژه ای دارند زیرا:
1. ایشان امام عصر و زمان ما و حجت حی و حاضر خدا هستند.
2. ایشان احیا کنندۀ دین و دین باوری در سراسر جهان هستند
3. آن امام وارث همۀ شایستگی هایی هستند که در خاندان رسالت وجود داشته است
انتظار منجی موعود از سویی عاملی برای شکیبایی در برابر سختی هاست و از سوی دیگر عاملی برای پویایی، تحرک و آماده باش همیشگی شیعیان است.
با توجه به این نگرش، انتظار نقشی سازنده در فرد و جامعه داشته و برای روشن تر شدن این نقش از دو زاویه به تحلیل این موضوع می پردازیم:
این مفهوم سه پایۀ اساسی دارد:
1. نا خشنودی از وضع موجود
2. امید و باور به آینده مطلوب
3. تلاش در جهت تحقق آینده مطلوب
انتظار، چه به معنای عام و چه معنای خاص آن زمان فعلیت می یابد که سه رکن یاد شده تحقق یابد.
در مذهب شیعه منجی موعود تنها انسان برتری که در آخرالزمان جهان را پر از عدالت می سازد نیست بلکه او تداوم بخش رسالت انبیاء و حجت خداست بر روی زمین و وجود او در لحظه لحظه زندگی ساکمان زمین نقش دارد.
بنا براین مفهوم، کسی که در انتظار ظهور حجت خداست خود را مکلف می کند که همۀ مناسابات فردی و اجتماعی اش انعکاس انتظارش باشد به بیان دیگر تنها کسانی در زمان ظهور سربلندند که در زمان غیبت در جهت تأمین رضایت مولایشان تلاش کرده باشند.
با توجه به این که رجعت از رویدادهای مقارن با عصر ظهور است به روشنی می توان نتیجه گرفت که آیه 158 سورۀ انعام در زمان ظهور اتفاق خواهد افتادنکته مهم این است که هرکس باید تا پیش از آشکار شدن حجت خداوند به گونه ای زندگی کند که بتواند به هنگام ظهور در پیشگاه آن حضرت پاسخگو باشد، چرا که در آن روز توبه و پشیمانی سودی ندارد.
با توجه به آنچه گفته شد در می یابیم که انتظار حجت انتظاری است زنده و پویا در لحظه لحظه حیات آدمی جاری می شود و زندگی فردی و اجتماعی او را متحول می سازد.
فصل دوم
|
باید ها و نباید های ترویج انتظار
در این فصل تلاش شده که ضمن تبیین مهم ترین بایدها و نباید های ترویج انتظار و ارائه راهکارهایی برای تعمیق و گسترش هرچه بیشتر این گونه فعالیت ها، برخی از آسیب ها و آفت هایی که فعالیت های تبلیغی و ترویجی در حوزۀ مباحث مهدوی را تهدید می کنند، نیز بررسی شود.
1
در فرهنگ اسلامی که نقش دعوت کننده (داعی) مردم را بر عهده می گیرد، لازم است خود بیش از هرکس دیگر به آنچه مردم را به آن فرا می خواند پای بند باشد.
لذا کسی که جامه را به سوی امام زمان دعوت می کند، قطعا باید خود بیش از دیگران با امام زمان رابطۀ معنوی برقرار کند .
افزون بر این، این انس و ارتباط از جهت به دست آوردن پشتوانۀ لازم در فعالیت تبلیغی لازم است؛ به دلیل شرایط حاکم خاص فرهنگی در برخی محیط ها که مسائل و مشکلاتی دارند.
ممکن است پرسیده شود چگونه می توان با امام مهدی رابطۀ معنوی برقرار کرد؟
به شرط این که از همان ابتدا توقع زیاد نداشته باشیم کار ساده ای است و نخستین قدم ها برای ایجاد این ارتباط می تواند انجام کارهای زیر باشد :
خواندن دعای عهد در صبحگاه، عرض سلام در آغاز و پایان هر روز، خواندن زیارت آل یاسین یا دعای ندبه در جمعه، دعا برای سلامتی ایشان و ...
هم چنین کتاب ها و آثار مختلفی در زمینۀ وظایف و تکالیف منتظران تألیف شده است که به دو مورد اشاره می کنیم:
1. پیوند معنوی با ساحت قدس مهدوی(تکالیف الانام فی غیبه الامام علیه الصلوه و السلام) از دبیرالدین صدرالاسلام علی اکبر همدانی
2. مکیال المکارم فی فوائدالدعاء للقائم از سید محمد تقی موسوی اصفهانی ترجمه سید مهدی حائری قزوینی
این نخستین قدم در ایجاد ارتباط معنوی با امام عصر است و قطعا با مواظبت بر انجام کارهایی که از آن ها یاد شد، رفته رفته روح انتظار در شما زنده تر شده و پیوند معنوی شما با امام مستحکم تر می شود.
بر اساس روایاتی که از آن ها یاد شد، شناخت امام زمان بر هر مسلمانی واجب است و قطعا به همان میزان که امام زمان را بشناسیم به همان میزان هم از تیرگی و جاهلی دور و به سعادت و روشنایی نزدیک می شویم.
نکتۀ مهم این است که دیدگاه های گوناگونی در طول تاریخ از امام وجود دارد که آشنایی با آن ها برای مروجان و مبلغان ضروری است و مهم ترین آن ها عبارتند از:
1. دیدگاه کلامی(اعتقادی ) – تاریخی؛
2. دیدگاه فرهنگی اجتماعی
این دو دیدگاه مکمل یکدیگرند و باید هر دو را به خوبی شناخت.
در این دیدگاه دو بعد از شخصیت و زندگانی امام مهدی مورد توجه قرار می گیرد نخست، این که حضرت دوازدهمین امام از تبار معصومین که در حال حاضر در غیبت به سر می برند؛ دوم این که ایشان شخصیتی است تاریخی که در مقطع زمانی معینی از پدر و مادر مشخصی به دنیا آمده و حوادث متعددی را پشت سر گذاشته و با انسان های مختلفی در ارتباط بوده اند.
پرداختن به همۀ کتاب هایی که از قرن ها پیش تا کنون با دیدگاه یادشده به تحریر درآمده اند در گنجایش این مقاله نیست پس به ناچار تنها به ذکر عناوین، نویسندگان و سرفصل های برخی از مهم ترین کتاب ها بسنده می کنیم.
1. الکافی، از مرحوم کلینی این مجموعۀ هشت جلدی در مجموع
بین 16 تا 18 هزار روایت در خود جمع کرده و شامل 3 بخش کلی اصول، فروع و روضه است
گفتنی است که در جلد 8 به صورت متفرق، احادیثی در زمینۀ برخی ویژگی های آخرالزمان،
نشانه های ظهور و ... آمده است.
2. کمال الدین و تمام النعمه از شیخ صدوق یا ابن بابویه
چنانکه مرحوم صدوق در مقدمۀ کتاب آورده امام مهدی در رؤیای صادقه ای دستور تألیف
کتاب یادشده را به ایشان داده اند
3. کتاب الغیبه از محمدبن ابراهیم بن جعفر
مشتمل بر یک مقدمه و 26 باب است که در مقدمۀ طولانی آن به بیان دلایل و انگیزۀ
تألیف کتاب پرداخته است
4. الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد از شیخ مفید
این کتاب مجموعه کاملی از تاریخ زندگانی وشرح احوال و اوصاف امامان شیعه است که در یک مقدمه و 40 باب سامان یافته است. باب 35 تا 40 این کتاب به نام امام مهدی اختصاص دارد و در آن موضوعات مختلف مرتبط با آن امام بررسی شده است
5. کتاب الغیبه از شیخ طوسی
ایشان این کتاب را برای بررسی مباحث مختلف با غیبت حضرت، دلیل آغاز غیبت و علت استمرار آن و همچنین پاسخ به سؤالات وشبهاتی که در این زمینه ها از سوی مخالفان مطرح می شده به رشته تحریر درآورده اند
6. إعلام الوری بأعلام الهدی از امین الاسلام طبرسی
این کتاب دربردارندۀ تاریخ زندگانی، دلایل و معجزات و فضائل و مناقب پیامبر گرامی
اسلام و اهل بیت عصمت است. در بخش پایانی کتاب مباحث مختلف مرتبط با امام دوازدهم
در ضمن 5 باب آورده شده است
7. کشف الغمه فی معرفه الأئمه از علی بن عیسی بن أبی الفتح
الإربلی
دورۀ کامل تاریخ زندگی و فضائل و مناقب پیامبر و اهل بیت است و به دلیل نیکویی
روش، روشنی عبارات، امانت در نقل و استناد به مصادر مورد قبول شیعه و اهل سنت
ستایش شده است.
8. إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات از محمد بن الحسن الحر
عاملی
این کتاب بر اساس گفته مؤلف آن دربردارندۀ بیش از بیست هزار حدیث و دلیل نقلی در
زمینۀ اثبات نبوت خاصه حضرت خاتم الانبیاء و امامت ائمه اطهار است.
از مهم ترین ویژگی های ای کتاب در بررسی زندگی آن بزرگواران روایات معروف شیعه و
اهل سنت وارد شده و به تفکیک نقل و بررسی شده است.
9. بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار از محمد باقر مجلسی معروف به علامه مجلسی
از بزرگترین کتابهای مجموعه های
روایی شیعه به حساب می آید و دربردارندۀ روایات بسیار زیادی در زمینه های مختلف
اعتقادی، اخلاقی، فقهی و ... است
گفتنی است که در جلد 53 کتاب جنة المأوی اثر مرحوم حاج میرزا حسین نوری که در آن
به احوال کسانی که در دوران غیبت کبرا توفیق تشرف خدمت امام عصر علیه السلام را
داشته اند، آمده است.
10.
إلزام الناصب
فی إثبات الحجة الغائب از شیخ علی یزدی حائری
این کتاب توسط سید محمد جواد مرعشی نجفی ترجمه و با نام چهرۀ درخشان امام زمان در
سه جلد منتشر شده است
11.
امامت و
مهدویت از لطف الله صافی گلپایگانی
مجموعه ای از مقالات و کتاب هایی است که پیش از این به صورت مستقل چاپ و منتشر شده
است
12.
امام مهدی
علیه السلام از ولادت تا ظهور از سید محمد کاظم قزوینی
کتاب یاد شده در زمرۀ کتاب های محدود ارزشمند تألیف شده در سال های اخیر است و
مشتمل بر 24 فصل است.
13. روزگار رهایی (ترجمه یوم الخلاص) از کامل سلیمان، ترجمه علی اکبر مهدی پور
از نظر جامیت مباحث، کثرت تتبع روایات، روانی و شیوایی نگارش و نگاهی جدید به برخی روایات قابل توجه است
14.
منتخب الأثر
فی الإمام الثانی عشر از لطف الله الصافی الگلپایگانی
دربردارندۀ 1287 حدیث در موضوعات مختلف مرتبط با امام مهدی است که با بهره گیری از
390 کتاب از منابع معتبر شیعه و اهل سنت در موضوعاتی چون تفسیر، حدیث، عقائد و ...
نوشته شده اند- به رشته تحریر درآمده است.
کتاب یاد شده در 11 باب و 94 فصل تنظیم شده است و در هر باب احادیث مرتبط با یک یا
چند موضوع مشخص جمع آوری و دسته بندی شده اند.
15.
مجمع أحادیث
الإمام المهدی علیه السلام ، مؤسسة المعارف الاسلامیة
در این مجموعه 5 جلدی که با استفاده از 408 کتاب از منابع تفسیری روایی، تاریخی و
... شیعی و اهل سنت تدوین شده، مجموعا 1941 حدیث در موضوع امام مهدی و مباحث مختلف
مرتبط با آن حضرت وارد شده اند
این دیدگاه ضمن پذیرش همۀ مبانی و اصولی که در دیدگاه کلامی- تاریخی در زمینه تولد، غیبت و ظهور آخرین حجت الهی، حضرت مهدی پذیرفته شده و بر اساس براهین و شواهد قطعی و تردید ناپذیر عقلی و نقلی به اثبات رسیده، در پی این است که موضوع مهدویت و انتظار را به عنوان مبنایی برای پی ریزی کلیۀ مناسبات فرهنگی، اقتصادی و سیاسی مسلمانان مطرح سازد.
چنانکه در بررسی نقش سازنده انتظار گفته شد، در معارف شیعی بر خلاف دیگر ادیان منجی موعود شخصیتی است فرازمانی که سه زمان گذشته، حال و آینده را به هم پیوند می دهد.
محدود کردن امام تنها به زمان گذشته و یا تنها به زمان آینده جفای در حق ایشان است.
معرفت امام زمان آنگاه می تواند ما را از مرگ جاهلی برهاند که بتوانیم با شناسایی امام عصر خود از هدایت های او بهره مند شویم و اوامر و نواهی او را پاس داریم وگرنه صرف این که بدانیم چه کسی در عصر حاضر امام ماست بی آنکه این امام تأثیری در زندگی و فعل ما داشته باشد، نمی تواند مایۀ نجات و رستگاری ما باشد.
در این جا اگر بخواهیم به شاخص ترین اندیشمندانی که بر اساس دیدگاه فرهنگی- اجتماعی به تحلیل و بررسی اندیشه مهدوی و فرهنگ انتظار پرداخته اند اشاره کنیم هیچ کس به اندازۀ امام خمینی به این دیدگاه اهتمام نداشته است.
امام راحل با طرح اندیشۀ تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت و تلاش خستگی ناپذیر در راه تحقق این اندیشه به انتظار معنی و مفهوم خاصی بخشید و تکلیف شیعیان در برابر حجت خدا را ارئه داد.
برای روشن تر شدن دیدگاه حضرت امام در این زمینه به برخی از مهم ترین شاخصه های این دیدگاه اشاره می کنیم:
1. ارائه برداشتی متفاوت از مفهوم حجت
2. دگرگون ساختن مفهوم انتظار
3. تلاش برای تحقق عدالت در عصر غیبت
4. زمینه سازی برای ظهور منجی موعود
5. حرکت در جهت تحقق حکومت جهانی اسلام
برخی از آثاری که می توان با استفاده از آن ها به شناختی نسبتا جامع از دیدگاه فرهنگی-اجتماعی رسید به شرح زیر است:
1. خورشید مغرب (غیبت، انتظار، تکلیف) از محمدرضا حکیمی
کتاب یاد شده در زمرۀ محدود آثار ارزشمندی است که در سال های اخیر در زمینۀ فرهنگ مهدوی نوشته شده است و نویسنده تلاش می کند که از جامعۀ ایده آل مهدوی پلی به جامعۀ امروزی مسلمانان بزند و راهی برای تحقق آرمان متعالی در دوران غیبت بیابد، به گفته او «خلقی که در انتظار ظهور مصلح به سر می برد، باید خود صالح باشد»
2. درآمدی بر استراتژی انتظار از اسماعیل شفیعی سروستانی
نویسنده از دریچه باور مهدوی سعی در عرضۀ تحلیلی کلی از اوضاع اجتماعی و فرهنگی
ایران اسلامی دارد تا پس از آن از لابلای این اندیشه زمینه های گفتگو از استراتژی
انتظار را فراهم آورد
3. شناخت زندگی بخش (گفتارهایی در شناخت آخرین حجت حق) از ابراهیم شفیعی سروستانی
شامل 12 مقاله است که نویسنده در طول سالهای 1376 تا 1378 در مجلۀ موعود منتشر
ساخته است این کتاب فرهنگ مهدوی را از هر دو دیدگاه یاد شده مورد بررسی قرار داده
4. ماهنامۀ فرهنگی، اعتقادی و اجتماعی موعود
این مجله که به صورت مستمر از سال 1376 تا کنون چاپ شده است ضمن پرداختن به مبانی
اعتقادی فرهنگ مهدوی و بررسی تاریخی این موضوع، فرهنگ مهدوی را به عنوان یک موضوع
جاری و ساری در متن اجتماع که نسبت به همۀ رویدادها بی تفاوت نبوده و نسبت به همۀ
آن ها دارای موضع و دیدگاه مشخص است.
کلیۀ فعالیت هایی که با هدف احیا و گسترش فرهنگ انتظار در جامعه صورت می گیرد از مصادیق بارز انتظار فرج است؛ از این رو در این گونه فعالیت ها چون هر عبادت دیگر، ننیت و اخلاص شرط اساسی بوده است.
انجام فعالیت تبلیغی و ترویجی خالصانه برای امام عصر مستلزم درک چند مطلب است که در این جا به برخی از آن ها اشاره می کنیم
1-3 مدیون بودن همه ما نسبت به
امام عصر:
همۀ نعمات و برکاتی که در عالم هستی نصیب ما می شود، به واسطۀ امام عصر و به طفیل
هستی ایشان است؛ از این رو همگی ما در زندگی خود مدیون و وامدار امام عصر هستیم و
اگر موفق به انجام تبلیغ در راهش شویم جز ادای بخش بسیار ناچیزی از دین خود کاری
انجام نداده ایم.
2-3. خدمت به امام عصر افتخار
همۀ اولیا و بزرگان:
امام مهدی چنان جایگاه رفیعی در عالم هستی دارند که حتی ائمه معصومین خدمت به
ایشان را افتخار خود دانسته اند، با توجه به این کسی که توفیق خدمت به اهداف
و آرمان های مهدوی را به دست آورده باید
خدا را به خاطر توفیقی که نصیب او کرده شکر کند.
3-3. جاری شدن برکت در زندگی
خدمتگزاران به امام عصر:
هرگونه فعالیت با هدف ترویج و گسترش معارف اهل بیت در جامعه مورد رضایت حضرت حق
بوده و موجب نزول خیرات و برکات می شود.
با نگاهی اجمالی به زندگی کسانی که عمر خود را وقف خدمت به اهل بیت کرده اند، نشان می دهد که این گونه افراد در زندگی خود از توفیق ها و برکت های الهی بیشتر برخوردار شده اند.
امام مهدی عصارۀ خلقت، خاتم اوصیا و وارث همۀ انبیا و اولیای پیشین است و آن حضرت چنان جایگاهی در نزد پیامبر و معصومین دارند که خطاب به ایشان از تعبیر پدر و مادرم به فدای او استفاده کرده اند.
مطالعۀ سیره و اقوال بزرگان و علما نیز نشان می دهد که آن ها نهایت ادب و احترام را نسبت به حضرت صاحب الامر رعایت می کردند و از هر سخن و عملی که اندک شائبۀ بی توجهی به مقام والای ایشان داشت، اجتناب می کردند.
بر اساس آنچه گفته شد، بر همۀ مبلغان فرهنگ مهدوی لازم است که در نوشته ها و گفته ها و کلیه فعالیت های تبلیغی نکات زیر را مورد توجه قرار دهند:
1-4 خودداری از به کاربردن کلمات و تعابیری که شایسته جایگاه و شأن رفیع امام عصر نیست؛
2-4 رعایت نهایت ادب و احترام به هنگام بر زبان راندن نام آن حضرت و یاد کردن از ایشان؛
3-4 ذکر سلام و صلوات پس از نام بردن از آن حضرت و برخاستن به هنگام بیان نام خاص ایشان؛
4-4 رعایت ساحت قدسی آن امام و پرهیز از تعمیم اوصاف و ویژگی های خاص ایشان به دیگران
در فرهنگ اسلامی، جهان عرصۀ تقابل و هماوردی دو ولایت است، ولایت خدا و دوستان او از یک سو و ولایت شیطان(طاغوت) از سوی دیگر.
با توجه به این نگرش بوده است که در آموزه های اسلامی به نقش ولایت در زندگی انسان ها توجه ویژه ای شده و همه اهل ایمان موظف شده اند که از یک سو سر در گرو ولایت حق و پیروان آن داشته باشند و از سوی دیگر از ولایت شیطان و پیروان او بیزاری جویند.
و این همان حقیقت تولی و تبری است که در مکتب تشیع این همه بر آن تأکید شده است.
اگرچه تولی و تبری در اصطلاح از فروع دین برشمرده شده اند، اما از مجموعه معارف اسلامی چنین بر می آید که این دو موضوع نه تنها فرع دین بلکه همۀ دین و تمامیت ایمان اند به بیان دیگر دین و ایمان چیزی جز دوستی ورزیدن و بیزاری جستن به خاطر خدا نیست.
بنابراین می توان گفت از آنجا که عصر حاضر، عصر امامت و ولایت امام مهدی است، ما از یک سو وظیفه داریم به ریسمان ولایت مهدوی چنگ زنیم و همه مناسبات فردی و اجتماعی خود را بر اساس خواست او سامان دهیم و از سوی دیگر از تمسک به ولایت دشمنان او دوری کنیم.
بدون تردید امروز فرهنگ و تمدن برخاسته از اومانیسم، سکولاریسم و لیبرالیسم غربی که با خوی استکباری در پی حاکمیت بر سرتاسر جهان است در تقابل جدی با فرهنگ ولایت محور شیعی و آرمان های آن است.
البته باید این نکته را توجه داشت که شناخت دوستان و دشمنان اهل ایمان مقدمۀ دل بستن و درآویختن یه یکی و بیزاری جستن از دیگری است، و از این رو دوست شناسی و دشمن شناسی برای همه کسانی که طالب هدایت و رستگاریند ضروری است.
چرا که اینان تا ولایت مهدوی را چنانکه باید نشناسند و از کسانی که در تقابل با این جریان ولایت هستند شناخت حاصل نکنند نمی توانند آنچنان که شایسته است اصل تولی و تبری را در زندگی خود اجرا کنند.
در طول تاریخ پر فراز و نشیب شیعه افراط ها و تفریط های فراوانی در موضوع مهدویت صورت گرفته و جریان های انحرافی بسیاری در این زمینه شکل گرفته اند. امام در همۀ این زمان ها جریان قدرتمند فقاهت و مرجعیت شیعه به عنوان یکی از اصلی ترین شاخص های اعتدال در اندیشۀ شیعی با همۀ این انحراف ها و کج اندیشی ها مقابله کرده و همواره مروج و مبلغ اندیشه ناب برگرفته شده از تعالیم معصومین بوده است.
از این رو می توان گفت هر فعالیت فرهنگی و تبلیغی که در آن دیدگاه مراجع عظام تقلید نادیده گرفته شده باشد نه تنها مورد رضایت آنحضرت واقع نمی شود، بلکه چه بسا موجب دور شدن مردم از آرمان های واقعی و گرفتاری هرچه بیشتر در دام غفلت گردد.
اندیشه مهدوی و فرهنگ انتظار چون هر اندیشۀ دیگر، آسیب ها و آفت هایی دارد که اگر به آن ها توجه نشود می تواند آثار منفی و مخربی داشته باشد.
البته این آسیب ها می تواند در هر زمان متفاوت از زمان دیگر باشد، از این رو مقتبله با آن ها نیاز آسیب شناسی مستمر و روز آمد از عالمان زمان شناس و مراکز فرهنگی است.
امروزه شاهد هستیم که گروهی از فعالان فرهنگی برای جلب توجه هر چه بیشتر عوام، با به فراموشی سپردن فلسفۀ واقعی انتظار و کارکردهای اجتماعی آن، مردم را صرفا به نقل خواب و رؤیا و حایت های ضعیف و بی اساس مشغول می کنند و برداشت های سطحی خود از روایات را ملاک تحلیل و بررسی پدیدۀ ظهور قرار داده اند.
این نوع کار ها عوام را از مسئولیت بزرگی که در اجتماع دارند غافل ساخته و آنان را به این اندیشه وا می دارد که تنها باید در خلوت در جستجوی امام غائب بود و اگر این قبیل افراد به آرزوی خود دست نیابند دچار دل زدگی و نا امیدی شده و شاید به طور کلی از فرهنگ مهدوی رویگردان شوند.
خطر دیگری که این قبیل سخنرانی ها و آثار دارد این است که اعتقاد به امام مهدی را در نزد کسانی که حقایق شیعه را به خوبی درک نکرده اند، اعتقادی موهوم و آمیخته با خیال جلوه می دهد.
گروهی دیگر که جهان پیرامون خود را تنها با عینک مدرنیسم می بینند و همه حقایق هستی را با ملاک علوم تجربی و انسانی غربی تجزیه و تحلیل می کنند، به ارائه برداشت های روشنفکرانه از قیام و انقلاب مهدی پرداخته و تلاش می کنند روایات مربوط به ظهور و حوادث پس از آن را به گونه ای تفسیر کنند که با چهارچوب های آن ها هیچ گونه تهافتی نداشته باشد.
وعده به ظهور امام مهدی از همان سال های آغازین ظهور اسلام؛ یعنی عصر پیامبر آغاز شد و در عصر امامت امام جعفر صادق به اوج خود رسید لذا رفته رفته مجموعه قابل توجهی از روایات پیرامون این موضوع گردآوری شد اما حوادث مختلف سیاسی، اجتماعی که در عصر خلافت امویان و عباسیان رخ داد موجب شد که اولا برخی از روایت های نقل شده با دقت و صراحت به ما نرسد و ثانیا گروه ها و اقشار مختلف مقابل با اغراض و انگیزه های مختلف دست به تحریف و جعل احادیث و روایت بزنند.
از سویی جذابیت موضوع منجی و حوادث آخرالزمان موجب شده که در طول تاریخ خرافات و اندیشه های موهوم بسیاری بر حول این باور شکل گیرد.
جشن ها و مراسمی که برای امام عصر و بزرگداشت یاد ایشان برپا می شوند، فرصت خوبی برای تجدید پیمان با امام و ترویج فرهنگ انتظار و آماده سازی جامعه برای ظهور یگانه منجی عالم بشریت است.
اما متأسفانه در سال های اخیر این جشن ها کارکرد اصلی خود را از دست داده و به مجالسی خنثی، بی محتوا و گاه ضد انتظار تبدیل شده اند؛ در این جشن ها و مراسم اعمالی صورت می گیرد که خلاف شرع است وو برخلاف خواستۀ آن امام همام است؛ اعمالی چون پخش موسیقی های مبتذل، اختلاط زن و مرد، اسراف و ...
در این شرایط وظیفۀ گروه ها در حوزۀ فرهنگ مهدوی دو چندان شده است.
فراگیر شدن شور و شوق انتظار در جامعه، ضرورت پرداختن عالمانه و متناسب با خواست و نیازهای گروه ها و اقشار، رسالت مراکز، نهاد ها و گروه های فعال را دوچندان کرده است.
بدیهی است که نمی توان با پیش گرفتن روش و طرح مباحث قبلی، پاسخگوی نیازهای روزافزون جامعه بود.
امروزه می توان از منظر علوم مختلف اسلامی و حتی هنرهای تصویری به ارائه مباحث مهدوی پرداخت و با طرح مسائل جدیدی که تا کنون مطرح نبوده توجه مخاطبان را جلب نمود.
البته ورود به این حوزه نیازمند دقت، ژرفنگری و احاطه به مباحث مهدوی از یک سو و علم و اطلاع کافی از مبانی علوم مورد نظر از سوی دیگر است لذا کانون هایی که قصد ورود به این حوزه را دارند بهتر است در ابتدا با کارشناسان شناخته شده مشورت کنند، تا خدای ناخواسته با دام التقاط یا ابتذال گرفتار نشوند.
براساس تعالیم معصومین منتظر باید هر لحظه آماده ظهور باشد و زندگی خود را چنان سامان دهد که هر زمان ارادۀ خدا به ظهور تعلق گرفت بتواند با سربلندی در پیشگاه حجت خدا ظاهر شود.
به عبارتی انتظار ظهور حجت در آینده ای نامشخص هم بیم دهنده و هم نویدبخش است .
با توجه به مطالب یادشده، میتوان نتیجه گرفت که تعیین زمان برای ظهور بر خلاف فلسفه و مفهوم انتظار است و چه بسا منتظر را به سستی و یا نا امیدی نکشاند .
از سوی دیگر اگر به هر دلیل در زمانی که به ما وعده داده شده رخ ندهد ما دچار یأس و ناامیدی می شویم و چه بسا که در اصل اعتقاد به منجی نیز دچار تردید شویم، این نکته ای است که در روایات مورد تأکید قرار گرفته است.
داستان تأخیر 10 روزه حضرت موسی و ارتداد قوم یهود در تاریخ مشهور است و این هشداری است برای همه کسانی که در پی تعیین وقت برای ظهورند.
بنابراین همه باید تلاش خود را متوجه اصل انتظار کنند و از پرداختن به موضوع زیان ظهور و تعیین وقت خودداری کنند.
مروری اجمالی به صدها کتاب روایی، کلامی، تاریخی و ... و نگاهی گذرا به هزاران روایتی که از پیامبر و ائمه در موضوعات مختلف با امام عصر وارد شده، نشان می دهد که اعتقاد به امام مهدی به عنوان آخرین حجت الهی در معارف اسلامی از چنان مبانی و پایه های عقلی استوار و خلل ناپذیری برخوردار است که راه هرگونه انکار و تهدید را بر مخالفان این اندیشه بسته و مدافعان این اندیشه را از دست یازیدن به مطالب سست و بی اساس برای اثبات حقانیت این اندیشه بی نیاز می سازد.
تکیه بر مطالب سست و بی بنیاد چون خواب و رویا برای ترویج فرهنگ مهدوی نه تنها مردم را در سطح نازل از آگاهی قرار می دهد بلکه اعتقاد و باور آن ها را نیز شکننده و آسیب پذیر می کند.
با عنایت به مطالب یاد شده بر همگان لازن است که در تبلیغ فرهنگ مهدوی به نکات زیر توجه کنند:
1-12. تلاش در جهت دفاع عقلانی از اندیشه مهدوی و فرهنگ انتظار و تبیین هر چه بهتر و دقیق تر مبانی این اندیشه و فرهنگ
2-12 دقت و مراقبت کامل در نقل مطالب و مباحث مهدوی، به ویژه حکایت های مربوط به تشرفات و توجه به منابع و مستندات مطالب و مباحث نقل شده.
3-12. پرهیز از مطرح ساختن خواب و رویاهایی که پایه و اساس محکم و متقنی ندارند، هرچند بسیار جذاب و اثرگذار باشند.
در سال های اخیر با گسترش فعالیت های مهدوی در جامعه، خیل وسیعی از مردم با گرایش ها و تمایلات سیاسی بیش از پیش به فرهنگ مهدوی روی آورده و به حضرت حجت به عنوان پایان بخش همه نا امیدی ها دل بسته اند.
از این رو بر همه مراکز و مؤسسات مشغول به فعالیت های مهدوی لازم است که تنها رضایت صاحب الامر را در نظر داشته باشند و از در آمیختن این موضوع با هرگونه اغراض و گرایش های جناحی خودداری کنند، زیرا در این شرایط هرگونه حرکتی که در جهت کسب منافع گروهی و بهره برداری سیاسی صورت می گیرد موجب از دست رفتن آخرین امید مردم، بدبین شدن آن ها به فعالیت های مهدوی و در نتیجه پراکنده شدن آن ها از پیرامون مهم ترین محوریت وحدت امت اسلامی می شود که این خود خطایی جبران ناپذیر و نابخشودنی است.
چنانکه گفته شد در معارف اسلامی شناخت امام از جایگاه بالایی برخوردار است .
حال این سؤال پیش می آید که شناخت امام زمان که همه ما موظف به آن هستیم چه محدوده ای دارد؟
در پاسخ این پرسش می توان گفت: شناخت امام مقدمه ای بر طاعت اوست و از این رو ما تنها موظف به شناخت آن دسته از موضوعات و مسائل مرتبط با امام عصر هستیم که ما را به طاعت او نزیک کند و از مخالفت او دور سازد و شناخت هرآنچه که دانتن آن هیچ تأثیری در اطاعت ما نسبت به آن امام ندارد در دایرۀ تکلیف ما نیست.
مبلغان فرهنگی نیز باید همه توان خود را صرف پرداختن به موضوعاتی چون: ویژگی ها و خصائص امام، جایگاه حضرت حجت در عالم هستی، ضرورت و فضیلت انتظار و وظایف منتظران و ... نمایند و از پرداختن به موضوعات کم اهمیت یا بی اهمیت که دانستن آن ها وظایف و تکلیف مردم نیست و تأثیری هم ندارد خودداری کنند.
والسلام علی عباد الله الصالحین
به امید زندگی پررنگ و بو تر با عطر مهدوی
محمدرضا
ـ مقدمه
بر اساس دریافت های وجدانی و حکم عقل سلیم و شهادت مکتب های الهی و انسانی و هم چنین صاحب نظران آگاه، روزی که عنایت الهی مدد کند و حضرت حجت عدالت را در روی زمین به فعلیت در بیاورد، قطعی است. در آن روز هوی و هوس و تمایلات حیوانی به وسیله ی آن حجت برگزیده بطلان و سقوط خود را آشکار می سازد.
کسی که هدایت را مغلوب هوا و هوس می سازد
در این دوران عده ای هستند که نگون بختی را انتخاب کردند. آنها نام هوس رانی را آزادی گذاشته اند و در برابر هیچ قانونی دست خود را بسته نمی بینند و همواره خود را ((هدف)) و دیگران را وسیله می بینند.
کسی که هوی و هوس را مغلوب هدایت می سازد
عده ای دیگر نیز در این روز هدایت را برگزیدند و به فکر تفسیر و توجیه هواهای نفسانی و شیطانی خود نیستند و مفهوم هدایت را نیز منحرف نمی کنند. آن ها به دنبال منفعت شخصی خود نیستند و هدایت را مغلوب هوی و هوس نمی سازند.
در آن روز های الهی چهره ی نورانی آن انسان کامل، قیافه ی حقیقی قرآن را روشن خواهد ساخت. چشم و گوش مردم رشد یافته در آن روز بر حقایق عالم باز میشود و صدای تسبیح عالم را می شنوند. مردم با شنیدن صدای قرآن و ارتباط با آن، به انس و الفت حقیقی با قرآن نایل می شوند.
ـ قطعی بودن ظهور
نهج البلاغه- خطبه 182
قد لبس للحکمه جنتها ...
آن انسان وارسته و کامل سپری از حکمت پوشید و جمیع آداب حکمت را فرا گرفت، از روی آوردن به آن و تحصیل معرفت و اشتغال به علم و عمل به علم. حکمت را برای نفس خویشتن، همان گمشده ای تلقی کرد که آن را می جست و نیازی برای خویشتن می دانست که آن را طلب می کرد.
کیست این انسان وارسته و کامل؟
نظرات مختلفی در این باره وجود دارد از جمله این که صوفیه میگوید مقصود، ولی خدا بر روی زمین است و دنیا از ابدال و اولیا خالی نیست و یا فلاسفه اعتقاد دارند که منظور انسان عارف است و در جایی دیگر معتزله می گویند که منظور عالِم به عدالت و توحید است.
درباره ظهور و قیام آن حضرت همه ی فرقه ها اتفاق نظر دارند.
شارحان معروف نهج البلاغه نظیر ابن ابی الحدید، ابن میثم بحرانی و هاشمی خویی مقصود امیرالمومنین را حضرت مهدی (عج) می دانند و دلیل قطعی بودن ظهور نیز روایاتی، فوق تواتر است که از فریقین، از حضرت رسول (ص) نقل شده است.
ـ خاندان عصمت، ستارگان هدایت در اقیانوس هستی
نهج البلاغه، خطبه 100
الا انّ مثَلَ آلِ محمد ، کَمثلِ النُجومِ السماء ...
همانگونه که امیرالمومنین (ع) می فرماید: ائمه معصومین مانند ستارگان آسمانند، ولی برای کسانی که بدانند وجود آنان مانند کشتی بسیار عظیم و پر محتوا رو به مقصدی بسیار با اهمیت در حرکت است. برای کسانی که واقعا بدانند برای زندگی آدمی روشنایی ها و تاریکی هایی وجود دارد، و اگر در آن تاریکی ها به عقل و درک ناچیز خود مغرور شوند و از راهنمای واقعی پیروی ننمایند، روشنایی های زندگی شان نیز به تاریکی ها مبدّل خواهد گشت.
ـ بشر به کجا می رود و در انتظار چیست؟
علت طرح این سوال می تواند موارد مختلفی باشد. از جمله : عدم رضایت به وضع موجود، عدم رضایت تکاملی و عدم رضایت مقدس(که عالی ترین انگیزه است).
ریشه های عدم قناعت به وضع موجود در انسان اگرچه عالی ترین تمدن و فرهنگ ساخته دست و مغز او باشد، باید از جنبه ی گرایش جدی انسان به ماورای طبیعت جست و جو شود. این مسئله بعید است مورد شک و تردید کسی باشد.
مطلب دیگر این است که همه ی انسان ها به روزنه ای به نام « امید » اعتقاد دارند. البته شعله ی این امید می تواند با دنیا گرایی و وسایل تخدیر نابود شود.
امید و انتظار
در این دوران ( غیبت منجی ) انتظار ما باید با عمل همراه باشد و همچنین لازم است مفهوم امید را از خیالات تفکیک کنیم. باید دانست که درخشندگی امید باید به یک منبع اصیل نور متصل باشد تا بتواند آدمی را تحریک کند. در این جا هدفی که مولد امید است نیز هدفی مقدس می باشد و شخص امیدوار نیز در قلمرو این هدف عالی انسانی و الهی حرکت می کند.
امید و انتظار ما برای حضرت مهدی(عج) باید همان امید و انتظاری باشد که مردان الهی درباره ی ملاقات پیشگاه خداوندی دارند. این امید و انتظار بسیار شایسته تر و والا تر از تصورات معمولی است.
بشر امروز نمی داند دارد به کجا می رود و به همین دلیل نیز هدفی برای آینده ی خود ندارد و در نتیجه امید و انتظاری هم ندارد.
ـ اصل ولایت
علما و دانشمندان از مشتقات کلمه ی ولایت در قرآن تفاسیر مختلفی ارایه کرده اند.
ولایت تکوینی و ارتباط ولی با خدا
این اصل که افرادی از انسان ها حائز مقام ولایت هستند، ناشی از تقرب شخص ولی به خداست که دیگران ندارند.
ولایت تکوینی وجودی آن است که اکتسابی است و با تقرب هرچه بیشتر فرد به خدا حاصل می شود.
ولایت تکوینی تعیینی آن است که اکتسابی نمی باشد و خداوند تنها اشخاص معینی را حائز این ولایت می کند. این نوع ولایت در انحصار پیامبران و جانشینان آنها قرار دارد.
چگونگی تاثیر ولایت تکوینی
می توان گفت که انسان هرچه در تقویت روح خود بکوشد از اوصاف کمالی خداوند بهره مند می شود و در نتیجه در زیربنای هستی نفوذ کرده و در روبنای آن اثر می گذارد. مانند پیامبران و معجزات آن ها.
ولایت تشریعی
آن عبارت است از سلطه ی انسان به انسان یا انسان های دیگر از نظر راهنمایی در قانون ( دین ).
مهدی قائم (عج)
چنین گمان می رود که مدارک لازم برای اثبات این موضوع که مقصود از حضرت مهدی در منابع اسلامی شخصی معین از نسل پیامبر و از اولاد حضرت علی و حضرت فاطمه می باشد، بیش از حد کافی و لازم وجود دارد
ـ تحقق ایده ی دولت جهانی با ظهور حضرت مهدی (عج)
با نظر دقیق در مجموع مسائل مربوط به واقعیت زندگی هدف دار از یک طرف و زندگی آرمانی اجتماعات از طرف دیگر، این نتیجه قطعی است که : باید ایده ی حکومت جهانی بر مبنای مذهب فطری انسان ها باشد. این مذهب فطری همان اسلام است که ایده ی حضرت مهدی (عج) را به عنوان حکومت جهانی در متن خود دارد.
پایان
خلاصه کتاب عصر ظهور علامه کورانی
نبی الله سالاریمقدمه
کتاب عصر ظهور را علامه علی کورانی اوایل انقلاب منتشر کرد که تصویری نسبتا جامع از دور نمای حکومت جهانی آن منجی بزرگ عالم به منتظران ظهورش ارائه نمود.
به دنبال آن وزارت اطلاعات امریکا پرونده ای برای امام زمان تنظیم نمود که تمام اطلاعات ایشان را در برداشت الا عکس آن حضرت. از جمله فعالیت های فرهنگی آمریکایی ها پخش فیلم نوستراداموس به مدت سه ماه پی در پی در شبکه های مختلف تلوزیونی آمریکا بود.
--
در احادیث بشارت نبوی ، به ظهور مهدی موعود داده شده و تعداد آن ها بالغ بر صدها حدیث است که با احادیث امامان معصوم هزار ها حدیث می شود.
ایرانی ها قبل از سال ها ظهور دولت خود را بر پا می کنند و یمنی ها چند ماه قبل از ظهور. در ایران مردی خراسانی و فردی نظامی به نام شعیب صالح نقش مهمی در حرکت های قبل از ظهور ایفا می کنند.
منطقه عمومی ظهور طبق احادیث، یمن وحجاز وایران وعراق و شام و فلسطین و مصر و مغرب عربی است.
خلا سیاسی منطقه حجاز با قتل پادشاه آن سرزمین،عبدالله، آغاز و تا ظهور ادامه می یابد. وضع به گونه ای می شود که در آغاز روز قدرت به دست کسی می افتد وهمان شب قدرت از او گرفته می شود وبه قتل می رسد.
در همین اوضاع واحوال نشانه های ظهور آشکار می شود و ندای آسمانی حضرت روز23 ماه رمضان به گوش جها نیان می رسد.
خبر می رسد امام مدینه است. حکومت حجاز از سپاه سفیانی که در شام است یاری می طلبد. سپاه سفیانی وارد مدینه می شوند و هر مرد هاشمی مظنون را دستگیر و زندانی می کنند و بسیاری از آنان همراه با هوادارانشان را به قتل می رسانند. حضرت همراه با شخصی به نام منصور همچون خروج موسی از مدینه خارج و وارد مکه می شود و فعالیت های خود را آن جا آغار می کند.تا آن که شب 10 محرم فرا می رسد. پس از نماز عشا نهضت حضرت از کنار بیت الله الحرام با صدور بیانیه ای برای اهل مکه آغاز می شود.
بلافاصله دشمنان برای نابودی حضرت واردعمل می شوند.اما یاران حضرت دورش حلقه زده واز او محافظت می کنند. و پس از ساعاتی یاران حضرت بر مکه مسلط می شوند. صبح روز دهم محرم حضرت با صدور بیانیه هایی به زبان های مختلف مردم عالم،جهانیان را به یاری خود دعوت می کند. و در پیامی اعلام می کند که تا تحقق معجزه ای که پیامبر از آن یاد کرده(خسف بیدا) در مکه می ماند. بعد از خسف بیدا حضرت با ده هزار نفر وارد مدینه می شوند و مدینه را آزاد می کنند.
در این جا سرزمین حجاز آزاد می شود و حضرت به سمت عراق حرکت می کنند و در راه مرد خراسانی و شعیب صالح و سپاه ایرانیان با حضرت بیعت می کنند. حضرت وارد عراق شده و پس از سرکوب کردن دشمنان،عراق را مرکز حکومت و کوفه را پایتخت خود انتخاب می کنند.
پس از فتح عراق نخستین جنگ حضرت با ترک هاست. ترک در احادیث به تمام ساکنان مشرق زمین گفته می شود. سپس سپاه بزرگ حضرت راهی قدس می شود. سفیانی که در دمشق مستقر است، مقابل حضرت موضع می گیرد و سرانجام جنگ بزرگی در می گیرد.سرانجام یاران حضرت به نصرت الهی بر یهودی ها پیروز می شوند. با شکست یهودی ها مسیحیان غربی خشمگین شده و به حضرت اعلان جنگ می کنند.
در همین حال و اهوال است که حضرت عیسی از آسمان به زمین فرود می آیند و با میانجگری عیسی مسیح، قرارداد صلحی هفت ساله منعقد می شود. غربی ها پس از دو یا سه یا هفت سال از ترس نفوذ عیسی مسیح در مسیحی ها و مسلمان شدنشان پیمان شکنی می کنند. و با یک میلیون نفر به فلسطین حمله می کنند. عیسی مسیح آشکارا از حضرت دفاع می کنند و در قدس پشت سر امام زمان نماز می خوانند. جنگی بزرگ در می گیرد که سرانجام مسلمانان پیروز می شوند. بدین ترتیب اروپا فتح می شود. مدتی بعد مسیح رحلت می کند و حضرت آشکارا مراسم کفن و دفن را انجام می دهند تا جای شبهه باقی نماند.
پس از فتح جهان و تشکیل دولت واحد امام اقدامات گوناگونی انجام می دهند. مثلا تحقق رفاه مادی همگان و بالا بردن سطح دانش از 2 به 27 درجه، ساکنان زمین به کرات دیگر آسمان راه می یابند و ... . رجعت پیامبران و امامان و افرادی از بهشت رخ می دهد.
در این زمان فتنه دجال آغاز می شود. او با استفاده از پیشرفت رفاه وعلومی که به دست امام زمان رخ داده، پسران و دختران و زنان زیادی را فریب می دهد و از ابزارها و روش های مدرن شعبده استفاده می کند. اما سرانجام حضرت نیرنگ او را آشکار می کند و به زندگی او و هوادارانش خاتمه می دهد.
قبل از ظهور حضرت بزرگترین فتنه، فتنهی فلسطین است. بانیان این فتنه رومیان(غربی ها) و ترک ها(روس ها).
بر اساس این احادیث، آغاز ظهور از مغرب زمین خواهد بود. یعنی فراهم ساختن زمینه ظهور به دست نژاد سلمان فارسی است.
مردی از قم مردم را به حق دعوت می کند. گروهی گرد او جمع می شوند که دلهایشان چون قطعه های آهن استوار و پولادین و در برابر تند باد ها و طوفان ها استوارند. از نبرد خسته و افسرده نشده و ترس و وحشت برایشان مفهومی ندارد. همواره بر خدا توکل کنند و فرجام نیکو از آن تقوا پیشگان است.
آنان پس از قیام و نهضتشان از دشمنان می خواهند در امورشان دخالت نکنند ولی نمی پذیرند. پس به مبارزه روی می آورند. آنگاه حقوقشان را به رسمیت می شناسند، اما این بار آنها نپذیرند تا دست به قیام زنند. و پرجم نهضت را رها نکنند تا به دست صاحب شما حضرت مهدی بسپارند. کشته های آنان شهیدند.
دو شخصیت به نام های خراسانی که فقیه یا رهبر سیاسی است و شعیب بن صالح، جوانی گندم گون با ریش کم پشت از اهالی ری که فرمانده نظامی است پرچم خود را به امام زمان تسلیم و با سپاه او مشارکت کرده و شعیب بن صالح به فرماندهی کل نیروهای حضرت منسوب می شود.
عثمان سفیانی، از هواداران غرب و هم پیمان یهودیان، تمام سوریه و اردن را تحت فرمان خود قرار می دهد.
" خروج سفیانی حتمی است. این خروج از آغاز تا پایان، پانزده ماه به طول انجامد. شش ماه آن را به جنگ و کشتار پردازد و وقتی پنج منطقه را به تصرف خود درآورد، تنها می تواند نه ماه بر آن مناطق فرمانروایی کند، نه یک روز بیشتر!"
کار سفیانی ایجاد یک خط دفاع عربی در برابر اسرائیل و پایگاهی برای مقابله با ایرانیانی است که زمینه ساز حکومت حضرت مهدی هستند. به همین خاطر سفیانی یکصد و سی هزار نفر از نیروهایش را وارد عراق می کند که شصت هزار نفرشان وارد کوفه می شوند. سفیانی اعلام می کند که هرکس سر یک شیعه علی را بیاورد هزار درهم جایزه دارد. در این هنگاه همسایه به همسایه حمله ور شده و می گوید او از شیعیان علی است.
حکومت حجاز به خاطر درگیری ها ضعیف شده و سفیانی برای تقویت آن و سرکوبی نهضت حضرت مهدی وارد حجاز می شود. نیروهای سفیانی وارد مدینه شده و موجب فساد و تباهی گستر ده در شهر می شوند.
قیام حضرت مهدی از مکه آغاز می شود و این خبر به سرعت در تمام عالم منتشر می گردد. لشکر سفیانی بلافاصله به سمت مکه حرکت می کنند. معجزه ای که پیامبر وعده داده بود به وقوع می پیوندد. سپاه سفیانی قبل از رسیدن به مکه در زمین فرو می رود و نابود می شود.
سفیانی با دو شکست خود یکی در عراق توسط ایرانی ها ویمنی ها و دیگری خسف بیداء به شام عقب نشینی می کند تا جلوی پیشروی امام به قدس را بگیرد.
احادیث ما نبرد یاران امام زمان با سفیانی را حماسه ای بزرگ توصیف می کند که از عکا تا صور و از انطاکیه در ساحل دریای مدیترانه و از دمشق تا طبریه و قدس در جبهه داخلی امتداد دارد. غضب الهی بر سفیانی و هم پیمانان یهودی و رومی اش(غربی ها) فرود آمده و پس از شکستی سخت و کوبنده، سفیانی اسیر و کشته می شود وامام زمان همراه مسلمانان وارد قدس می شوند.
روایات از نهضت یمانی به عنوان زمینه ساز ظهور خبر می دهند: "هیچ پرچمی همچون پرچم یمانی هدایت گر نیست ، پس از خروج او فروش سلاح به مردم حرام شود ، پس به یاری او بشتابید ، سرپیچی از او بر هیچ مسلمانی جایز نیست و هرکس چنین کند اهل آتش خواهد بود چرا که او ، مردم را به سوی حق و راه راست فرا خواند."
به هر حال یمانی ها در یاری حضرت در حجاز نقش مهمی ایفاء می کنند.
امام زمان از مصر به عنوان یک پایگاه مهم فرهنگی و تبلیغی در سطح جهان بهره می گیرد .
"آنگاه مهدی علیه السلام و یارانش وارد مصر شوند و حضرت بر فراز منبر با مردم سخن گوید. زمین بر اثر عدل و داد رونق و نشاط تازه ای گیرد ، و آسمان باران رحمت خود را فرو بارد ، درختان بارور شده و زمین گیاهانش را برویاند و زینت بخش ساکنان خود گردد ، حیوانات وحشی بگونه ای در آرامش و امنیت به سر برند که همچون حیوانات اهلی ، همه جا آسوده به چرا پردازند. علم ودانش دل مردم با ایمان را چنان روشن کند که هیچ مؤمنی از نظر علمی به برادر دینی اش نیاز پیدا نکند. آری ، آن روز ، این آیه قرآن همه جار جلوه گر شود که می فرماید"یغنی الله کلا من سعته"(خداوند همه را از غنای بی کران خویش توانگر سازد)"
طبق احادیث ، یهودیان در آخر الزمان روی زمین فتنه و فساد و طغیان و برتری جویی می کنند اما سر انجام به دست پرچمدارانی از خراسان نابود می گردند:
"چیزی نمی تواند آنان را از تصمیم خود باز گرداند تا آنکه درفش های خود را در ایلیاء به اهتزاز در آورند."منظور از ایلیاء همان قدس است.
به نقل روایات ، امام زمان علیه السلام نسخه های اصلی تورات را از درون غاری در انطاکیه و کوهی در فلسطین و دریاچه طبریه بیرون می آورد و با استناد به آن یهودیان را محکوم و نشانه ها و معجزاتی را برای آنان آشکار می سازد. برخی از یهودیان که پس از آزادی قدس زنده مانده اند ، به حضرت ایمان می آورند وکسانی که ایمان نمی آورند از سرزمین های عربی اخراج می گردند.
به طوری که از احادیث بر می آید ، کمی قبل از ظهور حضرت ، جنگی جهانی رخ می دهد که ریشه در منطقه شرق عالم دارد"جنگ ها در زمین فراوان شود" از بعضی احادیث چنین فهمیده می شود که این جنگ به صورت جنگ ها منطقه ای است و در سال ظهور اتفاق می افتد و خسارت های آن نیز متوجه آمریکا و اروپا می شود:
"آتش در مغرب زمین همچون شعله ای از هیزم فراوان زبانه کشد ، بالا رود".
"بین مردم شرق و غرب و حتی میان مسلمانان ایجاد اختلاف شود ، و مردم در هراس و وحشتی که دارند با رنج و گرفتاری سختی روبرو شوند."
همچنین روایات خبر می دهند که زیان های جانی این جنگ که با بیماری طاعون ، پیش از جنگ و بعد از آن همراه است ، دو سوم ساکنان زمین را در بر می گیرد ، این خسارتها به شکل مستقیم متوجه مسلمانان نمی شود:
"حادثه ظهور رخ ندهد مگر آن که دوسوم مردم جهان از بین بروند ، پرسیدیم :
وقتی دو سوم مردم از بین روند چه کسی باقی می ماند؟
فرمود :آیا شما نمی خواهید جزء یک سوم باقیمانده باشید؟"
فتنه شرق و غرب علیه مسلمانان
واژه فتنه در قرآن کریم و احادیث به دو معنی عام و خاص آمده است.
معنی عام آن عبارت است از هر امتحان و آزمایشی که برای انسان پیش آید ، خواه از ناحیه خود انسان باشد یا از ناحیه شیطان و یا از سوی مردم وخواه انسان از امتحان کامیاب و روسفید بیرون آید و از گرفتاری برهد و یا در آن سقوط کند.
معنای خاص: حوادث و پیش آمدهایی است که مسلمانان را از زاویه اعتقادی در بوته امتحان قرار دهد. هشدار های پیامبر در مورد این هاست. در میان صحابه "حذیفة بن یمان "با احادیث مربوط به این فتنه ها بیش از دیگران آشناست.
حذیفه می گوید:
"تا روز قیامت هیچ گروه توطئه گری نیست که تعدادشان به سیصد تن برسد مگر آنکه بخواهیم نام سردستگان و نام پدران و محل سکونتشان را بیان کنم ، همه ی این اطلاعات از آموخته های رسول خدا صلی الله علیع وآله به من است".
"اگر تمام آنچه را که می دانستم برای شما بازگو می کردم ، مرا تا شب مهلت نمی دادید"یعنی فورا مرا می کشتید.
تعداد این فتنه ها در کلام پیامبر متفاوت است، چهار، شش، هفت یا بیشتر.
علت اختلاف این است که حضرت گاهی فتنه های داخلی را می شمرند و گاهی فتنه های خارجی را یا فتنه ها را بر اساس تأثیری که بر مسلمین می گذارد توصیف می کردند.
مهم شناختِ آخرین فتنه ای است که همه معتقدند با ظهور حضرت مهدی آشکار خواهد شد.
در احادیث، ویژگی های این فتنه بسیار شبیه به توطئه ی اخیر غربی ها است که در ابتدای قرن حاضر دشواری ها و مصیبت های بسیاری را بر ملل مسلمان وارد کرده است، چرا که غربی ها در داخل سرزمین های اسلامی با ما جنگیده و بر ثروت و سر نوشت ما مسلط گشته اند و شرقی ها نیز در این توطئه با آنان همکاری کرده و بخشی از سرزمین مسلمانان را تصرف و آثار اسلام را از آن محو ساخته و آن ها را تحت فرمانروایی خود در آورده اند.
از پیامبر نقل شده که فرمود:
"چهار فتنه و آشوب بر امت من وارد شود که در فتنه اول ، خون ها جاری ، و در دومی خون ها جاری و اموال پایمال و در فتنه سوم خون ها جاری و اموال پایمال و نوامیس مردم هتک شود.
اما فتنه چهارم فتنه ای کور و کر و فراگیر است و همچون کشتی گرفتار در دریای متلاطم راهی برای نجات دیده نشود و مردم پناهگاهی نیابند. آن فتنه از شام آغاز شود و عراق را فراگیرد. سرتاسر جزیره را در هم کوبیده و بلا و گرفتاری ، مردم را همچون پوست دباغی شده کند ، هسچ کس نمی تواند بگوید:
بس کنید و دست نگه دارید !
اگر آن فتنه را از ناحیه ای بر طرف سازند از ناحیه ای دیگر سر برآورد"
ودر روایتی آمده:
"زمانی که فتنه فلسطین رخ دهد ، وضع شام همچون آب درون مشک آشفته شود و چون وقت پایانش فرارسد ، پایان پذیرد. در حالی که شما جماعتی پشیمان و اندکید."
در روایتی دیگر می گوید:
"آن فتنه و آشوب ، شام را احاطه می کند و عراق را در بر می گیرد ، و جزیره را در هم می کوبد."
و در روایتی چنین آمده:
"آنگاه فتنه ای پدید آید که هر چه سخن از پایان آن رود ادامه یابد ، هیچ خانه ای باقی نماند مگر آنکه فتنه داخل آن شود ، و هیج مسلمانی نماند مگر آنکه سیلی آن را به صورت خود لمس کند تا آنکه مردی از خاندان من ظهور نماید."
ویژگی های گوناگون آخرین فتنه
اول: روایات فتنه قبل از ظهور در منابع شیعه و سنی به شکلی مطرح شده که معنی و منظور واحدی را بیان می کند به طوری که با کمی دقت فهمیده می شود این احادیث از پیامبر و اهل بیت علیه السلام است.
دوم: این فتنه همه زوایای فرهنگی و اقتصادی مسلمانان را در بر می گیرد. این فتنه وارد هر خانه ای شده و بر شخصیت هر مسلمانی ضربه می زند و جامعه ی مسلمین را همچون کشتی گرفتار شده در طوفان دستخوش امواج شدید حوادث می کند. کسی در برابر خطر این فته نسبت به دین خود و خانواده اش پناهگاهی نمی یابد و از جور فرمانروایان ستم پیشه و دار و دسته شان محل امنی باقی نمی ماند.!
سوم: نقطه شروع این فتنه منطقه شام است. به همین جهت دشمنان آنجا را مهد گسترش تمدن می نامند و سنگ بنای کشور اسرائیل را در آن ایجاد می کنند.
این فتنه ابتدا شام را در بر می گیرد سپس به سرزمین های اسلامی کشیده می شود.
چهارم: این فتنه مدت طولانی ادامه می یابد و راه حل ها برایش سودمند واقع نمی شود زیرا فتنه ، فتنه ای است که با ابعاد فرهنگی و عمیق تر از آنکه از طریق ترمیم و اصلاح ، چاره جویی شود. از سویی دیگر موج مقاومت مردم و موج دشمنی دشمنان سبب از هم گسیختن تمام راه های مسالمت آمیز می گردد.
"از ناحیه ای دست به کار اصلاح آن نشوند مگر آنکه از سوی دیگر گسسته شود."
"از جانبی چاره جویی نکنند مگر آنکه از سوی دیگر گسسته شود."
از پیامبر صلی الله علیه وآله روایت شده:
"سوگند به آنکه جانم در دست اوست، بر امت من قومی فرمانروایی کنند که اگر دم بر آورند آنها را بکشند و اگر سکوت نمایند، همه چیز آن ها را مباح شمرند، اموالشان را از آن خود کرده و حرمت نوامیس آنان را از آنان را زیر پا گذارند. خونشان را ریخته، و دل ها شان را مالامال از کینه و وحشت گردانند ، آنان را پیوسته هراسان ، پریشان و بیمناک بینی . در آن روزگار گروهی از مشرق و جمعی از مغرب وارد شوند و بر امت من فرمانروایی کنند ، پس وای بر حال ضعیفان امت من از دست آن ستم پیشگان ، و وای بر ستمگران از عذاب الهی ، چرا که آنها نه به کوچک رحم نمایند و نه حرمت بزرگ و پیر را نگاه دارند ، و از هیچ کاری روی گردان نیستند . اندامشان اندام آدمیان ، اما دل هاشان دل های شیطان است."
این روایت از ارتباط دو جانبه استبداد داخلی و استعمار خارجی پرده برداشته و علت سلطه کفار شرق و غرب را بر امت اسلامی را ، تجاوز حکام داخلی بر ملت های مسلمان و وجود جو و اختناق و سلب آزادیهای آنان می داند.
از پیامبر خدا صلی الله علیه وآله نقل شده که فرمودند:
"فتنه ها ادامه یابد و افرادی در دوران فتنه و ستم متولد شوند که جز آشوب چیزی نشناسند ، و زمین چنان آکنده از ستم شود که هیچ کس جرأت نکند نام خدا را به زبان آورد . آنگاه خداوند مردم را از ذریه ی من بر انگیزد ، تا سرتاسر زمین را مهد عدل و داد گرداند ، همان سان که پیشینیان آن را از ظلم وجور آکنده بودند."
این حدیث شریف بیانگر آن است که فتنه وآشوب قبل از ظهور ، در طول نسل های مختلف ادامه می یابد ، تا آنکه نسلی از مسلمانان متولد شوند که هیچ اندیشه ای جز انحراف از دین و هیچ سیاستی جز جور وستم در پیش نگیرند. و این تعبیر دقیقی از ترسیم فضای سلطه است که کودک مسلمان در سایه آن رشد می کند و از فضای تعالیم اسلامی و فرهنگ و عدالت آن چیزی نمی داند، مگر کسی که خداوند وسیله هدایت و نگهداری او را از انحراف فراهم سازد.
امام علی علیه السلام می فرمایند:
"حکومت اهل بیت پیامبر شما در آخر الزمان است و برپایی آن نشانه هایی دارد ، از جمله آنکه رومیان و ترکان ، بی دلیل بر شما بشورند ، و نیرو ها علیه شما بسیج گردند و ترک ها با رومی ها به مخالفت برخیزند ، و جنگ ها در زمین گسترش یابد."
از پیامبر نقل شده:
"امت من توسط حاکمانش گرفتار بلایی سهمگین خواهد شد . بلایی که نظیر آن را کسی نشنیده است به گونه ای که زمین پهناور بر آن تنگ شود و چنان ظلم و جور فراگیر گردد که مؤمن جایی برای پناه بردن پیدا نکند تا آنکه خداوند مردی از خاندان مرا مبعوث و در زمین قسط و عدل را بگسترد ، همان گونه که از ظلم و جور پر شده است ، ساکنان آسمان و زمین از وی خشنود گردند . و در آن زمان ، نه زمین گنجهای درون خود را پنهان سازد و نه آسمان از بارش پی در پی باران رحمت خویش دریغ نماید."
حذیفه از قول پیامبر می گوید:
"اگر از عمر دنیا بیش از یک روز باقی نماند ، خداوند آن را به قدری طولانی گرداند تا مردی از خاندان من زمام امور را به دست گرفته و اسلام را پیروز گرداند . خداوند از وعدهی خود تخلف نمی کند و او بر هرچیزی تواناست."
همچنین از پیامبر نقل شده:
"مشرکان ، مسلمانان را به خدمت خویش گمارده و آنان را در شهرها وبه فروش رسانند ، وهیچ کس بر این کار ناپسند اعتراض نکند . این بلا وآزمایش همچنان تداوم یابد تا همه ناامید، مأیوس و بد بین شده و تصور کنند گشایشی بر آنان نخواهد بود ، در این هنگام خداوند مردی از پاکان عترت من و نیکان ذریه ام برانگیزد ، مردی دادگستر ، خجسته و پاک که ذره ای (از دستورات اسلام) فرو گذار نکند و خداوند دین ، قرآن ، اسلام و مسلمانان را به وسیله او عزیز و سربلند و شرک و مشرکین را ذلیل و زبون سازد ، وی پیوسته از خدا پروا دارد و در اجرای حکم او فریب خویشاوند را نخورد ، سنگ روی سنگ نگذاشته ، و عمارتی برای خویش بنا نکند و در زمان فرمانروایی خود بر کسی تازیانه نزند مگر جهت اجرای حد شرعی . خداوند متعال تمام سنت های غلط و نا شروع را به وسیله او گشوده و درهای باطلبه وسیله او بسته شود. خداوند هر مسلمان در بندی را در هرکجا توسط او به دیارش بازگرداند."
منظور از روم در احادیث آخر الزمان و ظهور حضرت مهدی علیه السلام ، ملت های اروپا و به دنبال آن آمریکاست ، چرا که آمریکایی ها همان وارثان امپراطوری تاریخی رومیان اند که در چند قرن اخیر بدانجا مهاجرت کرده اند . ملت های فرانسه و بریتانیا و آلمان و چند کشور دیگر، از لحاظ فرهنگ ، سیایت و دین ، از اجزای حقیقی امپراطوری روم به حساب می آیند به خصوص که این کشور ها در آن زمان از مستعمرات امپراطوری روم شمرده می شدند.
روایات دیگری درباره حرکت کشتی های غربی به سواحل سرزمین های عربی ، اندکی پیش از ظهور حضرت مهدی علیه السلام وجود دارد.
از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمودند:
"وقتی در سرزمین شام فتنه را مشاهده کنی ، پس، مرگ است و مردن ، تا آنکه مو زرد ها روانه سرزمین ها عربی گردند و حوادثی بین آنان رخ دهد."
از امام علی علیه السلام نقل شده که فرمودند:
"در سپیده دم ماه رمضان از مشرق ندا دهنده ای بانگ برآورد که :
ای اهل هدایت ، گرد هم آیید . و پس از ناپدید شدن شفق از مغرب ، ندا کننده ای بانگ زند که :
ای اهل باطل گرد هم آیید ... آنگاه رومیان به ساحل دریا نزدیک غار اصحاب کهف روی آورند و خداند جوانان اصحاب کهف را با سگشان از غار بر انگیزد ، بین آن ها دو مرد وجود دارد به نام مَلیخا و خَملاها، آن دو ، شاهد و تسلیم اوامر حضرت قائم علیه السلام خواهند بود."
حکمت ظاهر شدن اصحاب کهف به هنگام فرود نیروهای غربی و در آن برهه حساس ، این است که نشانه ای خاص برای مسیحیان باشند ، چرا که طبق روایات ، یاران حضرت مهدی ، نسخه های اصلی تورات و انجیل را از غاری در انطاکیه بیرون آورده و به وسیله آن با رومی ها و یهودیان به بحث وگفتگو خواهند پرداخت.
احادیثی است مربوط به آتش بس میان مسلمانان و رومیان که حضرت مهدی ، قرارداد عدم تجاوز با آنان را امضاء می کند . ظاهرا این قرار داد بعد از نبرد بزرگ قدس بین سپاه حضرت و لشکریان سفیانی و بعد از پیروزی حضرت و ورودش به قدس و فرود حضرت عیسی علیه السلام واقع خواهد شد.
به نظر می رسد حضرت عیسی مسیح در برقراری پیمان صلح ، نقش وساطت و میانجی گری را بر عهده دارد.
از پیامبر نقل شده که فرموده اند:
"ای عوف ! پیش از رستاخیز شش حادثه را شماره کن ... از جمله ، فتنه ای که خانه هیچ عربی خالی از آن نخواهد ماند ، وصلحی که میان شما و بنی اصفر (غربیها) بر قرار خواهد شد ، سپس با شما پیمان شکنی کرده ، و با هشتاد لشکر که هریک از 12هزار سرباز است به شما حمله خواهند کرد."
در برخی از روایات مدت پیمان نامه هفت سال ذکر شده که غربی ها پس از دو سال ، عهد شکنی نموده و پیمان خود را بر هم می زنند و با سپاهی متشکل از هشتاد پرچم و نزدیک به یک میلیون سرباز به مسلمانان حمله ور می شوند و جنگی د سواحل فلسطین و سرزمین شام اتفاق می افتد که در پی آن ، حضرت رهسپار فتح اروپا و جهان غیر مسلمانان می شود .
در برخی روایات ، آمده که :
"یکی از شهر های غربی با تکبیر فتح گردد ، باحضور هفتاد هزار مسلمان."
بعید نیست که سقوط این پایتخت غربی با تظاهرات غربی ها و تکبیر آنان ، در حالی که حضرت مهدی علیه السلام و یارانش آنان را همراهی می کنند، انجام شود.
این خلاصه ای از کتاب عصر ظهور علامه کورانی بود از اول کتاب تا حوالی صفحه100
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته تابستان94
ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻓﻴﻠﻢ ﺁﺭﻣﺎﮔﺪﻭﻥ
نام دانشجو: سید رضا میرهاشمی
فیلم «آرماگدون» به کارگردانی مایکل بی در سال 1998 ساخته شد. این فیلم از آن دسته فیلمهایی است که به نوعی غرور آمریکایی را در دوران سلطه جمهوریخواهان در آمریکا نشان میدهد. اما چرا به این نام خوانده شد؟
«آرماگدون» برای مسیحیت و به خصوص مردم آمریکا معنای خاصی دارد؛ به معنای جنگ آخر الزمان. البته این فیلم هیچ ربطی به جنگ آخرالزمان ندارد. یک فیلم تخیلی در رابطه با حمله شهابهای آسمانی به کره زمین است ولی عنوان «آرماگدون» زنگ خطر خاصی در ذهن بخش عظیمی از مردم آمریکا میزند.«آرماگدون» به معنای آنچه که قرار است در آینده اتفاق بیفتد. «آرماگدون» منطقهای در شمال حیفاء در منطقهی فلسطین اشغالی، منطقهی جنگ آخرالزمان است بین نیروهای کفر و مومن. اسم فیلم یک اسم درگیر کنندهای است که هیچ ربطی به موضوع فیلم ندارد. اینکه در این زمان این اسم معنی دارد این جالب است که در دو دهه اخیر تبلیغات رسانههای آمریکایی اسم آخرالزمان، end of times و آرماگدون اسمی است که جمعیت سینمایی را درگیر میکند. از نکات جالب این فیلم، یکی از سکانسهای اولیه آن است که مثل ماجرای یازده سپتامبر در شهر منتهن اتفاق میافتد و شهابهای سنگی منتهن را هدف قرار میدهند.
این فیلم و فیلم «روز استقلال» که در همین دوران ساخته شد، به طور عجیبی به هم شباهت دارند. در هر دو فیلم شهر منتهن(جزیره اصلی نیویورک) را داریم که بیگانگان به آن حمله میکنند. در فیلم «روز استقلال» از سیاره بیگانه نیروهای اشرار حمله میکنند و در این فیلم شهاب سنگها حمله میکنند و یورش میبرند و موضوع هر دو شهر منتهن است. حادثهای که پس از چند سال به طور واقعی اتفاق میافتد و حمله به برجهای دو قلو در منتهن به وقوع میپیوندد. به قول کارگردان آمریکایی که گفته: «هیچ واقعهای در دنیای امروز اتفاق نمیافته مگر آنکه مردم آن را در فیلم دیده باشند.» شاید مهمترین نکتهای که بتوان در این فیلم به آن اشاره کرد این است که هالیوود اینگونه به مخاطبش هشدار میدهد که گویا قرار است در این شهر اتفاق بیفتد.چند فیلم سینمای ساخته میشود که این حادثه را به نوعی پیشگویی میکند. در این فیلم به ساختمان کراسلیر در نیویورک حمله میشود. در فیلم «روز استقلال» به یکی دیگر از ساختمانهای معروف نیویورک حمله میشود و در حادثه یازده سپتامبر هم به برجهای دوقلو حمله میشود.
بسم الله الرحمن الرحیم
نقد، بررسی و تحلیل پویانمایی «اژدهای خود را چگونه تربیت کنید2»
زبان انتقال مفاهیم در گذشته ای دور با نوشته و متن بود، در گذشته ای نزدیک با صحبت و گفتگو بوده و هم اکنون زبان انتقال مفاهیم، تصویر است.
با توجه به اهمیت رسانه در دنیای امروزی، می توان دریافت که هر عملی در این سطح، با عکس العملی قرین خواهد گشت. به عبارتی دیگر هر آن چه از دریچه ی دوربین، و مخصوصا به شکل فیلم سینمایی به مخاطب عرضه می گردد، با دیده شدن توسط مخاطب، اثراتی را بر مخاطب خواهد گذاشت، چه عوامل فیلم خواسته این کار را انجام دهند و چه ناخواسته. لذا باید تاثیرات را هر طور که هست، جدای از مقصود عوامل فیلم بررسی کرد. چه بسا آن ها با مقاصدی که در راستای تمدن نوین غرب است به ساخت فیلمی دست ببرند یا آن که صرفا برای نمایش ذوق هنری خود و ایجاد آن در مخاطب؛ در هر صورت می تواند با ایجاد مفاهیمی در ذهن مخاطب، موثر واقع گردد. لذا در این نوشته جدای از مقصود شرکت های فیلم سازی، تنها به آنچه از پرده ی سینما پخش می شود، اشاره خواهد رفت.
خلاصه ای از داستان این پویانمایی:
هیکاپ که شخصیت اصلی این داستان است، به دنبال ماجراجویی های خود سرزمین های جدیدی را کشف میکند. در یکی از این اکتشافات، او برای رها شدن از دست بومیان مبارزه ی اندکی نیز انجام میدهد. فرمانده آن بومی ها بعد ها با آنها متحد می شود تا علیه دشمن اصلی ایفای نقش کنند. پس از رهایی از دست بومیان، در ادامه اکتشافات، هیکاپ مادر خود را که از کودکی او را گم کرده است، پیدا می کند. مادرش او را با دنیای نسبتا جدیدی آشنا میکند. آنها در برابر دشمن که بسیار از آنها قویتر است می ایستند. در این حاشیه پدر و مادر هیکاپ نیز که بعد از بیست سال همدیگر را یافته اند با هم ملاقات دارند و در ادامه با هم زندگی می کنند. هیکاپ به دست پدرش برای جانشینی آماده می گردد. در جریان جنگی که رخ می دهد پدر هیکاپ می میرد. اما هیکاپ با بروز یافتن به عنوان یک قهرمان، با کمک اژدهای خودش جنگ را به نفع خودشان به پایان می برد. در نهایت نیز صلح و امنیتی که بر اثر حمله ی بیگانگان رخ پوشانده بود، دوباره به جامعه ی وایکینگها باز می گردد.
نقد و بررسی و تحلیل:
از آنجا که مخاطب این پویانمایی را بیشتر کودکان و نوجوانان تشکیل می دهند، باید گفت که تاثیر مفاهیمی که در این پویانمایی گنجانده شده است، بسیار بالاست. چرا که کودکان و نوجوانان تقریبا نسبت به آنچه که این پویانمایی روی آن هدف گذاری می کند، تقریبا خالی الذهن اند و نمی توانند تصمیمی بگیرند و در نتیجه تنها به پذیرش آن ختم می شود. از جمله ی مفاهیمی که منتقل می شوند می توان اشاره کرد به: صلح، نابودی آن و بازگشت مجددش، قهرمان، نیروی خارق العاده و ماجراجویی.
داستان، با ماجراجویی های هیکاپ است که شکل می گیرد. در واقع ماجراجویی قسمتی است که در آن فرد دعوت به تفکر می شود. این ماجراجویی و به عبارت دیگر فکر فرد است که داستان را شکل می دهد. قهرمان داستان با ماجراجویی های خود، و استفاده از وسایل خارق العاده ای همچون اژدها یا شمشیر تلسکوپی، صلح و امنیت را بازمیگرداند. او نقش منجی دارد. منجی نیز همان کسی است که جامعه را از خطرات مختلف نجات می دهد. نجادت دهنده ی جامعه، فردی است قهرمان که به جای آن که مردم از او حمایت و پشتیانی کنند، ابزارها و وسایل شگفت انگیزش او را در این مسیر یاری میدهد. در واقع مخاطب نسبت به آنچه در آینده اتفاق می افتد، احساس اطمینان یا به عبارتی دیگر، خوشبینی افراطی دچار می شود و به جای دغدغه های اصلی زندگی و آینده ی بشریت، به دنبال منافع شخصی و ماجراجویی ها و تخیلات خویش است. به دیگر کلام، مخاطب را از واقعیت های جامعه دور می کند و به این ترتیب او را منفعل از آنچه در آینده رخ خواهد داد، قرار می دهد. این وضعیت به یعنی انفعال نسبت به آینده، به بی خبری از آن نیز منجر خواهد شد. درست است که با یک پویانمایی صد دقیقه ای این حالت تاثیر چشمگیری در مخاطب نخواهد گذاشت، اما با تکرار آن در شرایط و با خلاقیت های گونگون، این امر به تفکری دائمی در نسل نوی جهان تبدیل خواهد شد.
دو مسئله هست که باید در مورد مسائل مربوط به سیاه پوستان مثل
درگیری های بین سیاه پوستان و پلیس آمریکا (مثلا در فرگوسن، بالتیمور...) و
کلا تبعیض نژادی در آمریکا به آنان توجه کرد:
1) نباید تصور کرد که در این درگیری ها یک طرف و آن هم طرف سیاه پوست، طرفی کاملا حق بجانب است که به صورتی کاملا مظلومانه بدنبال احقاق حقوق خود است. نباید تا جایی جو گیر شد که ادبیاتمان در چنین معرکه هایی طوری باشد که انگار یک طرف جبهه حق ایستاده و در جبهه ی دیگری لشگر کفر (در حد فلسطین!) مسئله سیاه پوستان آمریکا پیچیده تر و چند وجهی تر از این حرف هاست.