خلاصه کتاب (( امید و انتظار )) اثر علامه محمدتقی جعفری

بسم الله الرحمن الرحیم

خلاصه کتاب "امید و انتظار "
اثر علامه محمدتقی جعفری

توسط محمد مهدی کارگزار
استاد برزویی
سال تحصیلی 1393-1394
درس مهدویت

ـ مقدمه

بر اساس دریافت های وجدانی و حکم عقل سلیم و شهادت مکتب های الهی و انسانی و هم چنین صاحب نظران آگاه، روزی که عنایت الهی مدد کند و حضرت حجت عدالت را در روی زمین به فعلیت در بیاورد، قطعی است. در آن روز هوی و هوس و تمایلات حیوانی به وسیله ی آن حجت برگزیده بطلان و سقوط خود را آشکار می سازد.

کسی که هدایت را مغلوب هوا و هوس می سازد
در این دوران عده ای هستند که نگون بختی را انتخاب کردند. آنها نام هوس رانی را آزادی گذاشته اند و در برابر هیچ قانونی دست خود را بسته نمی بینند و همواره خود را ((هدف)) و دیگران را وسیله می بینند.

کسی که هوی و هوس را مغلوب هدایت می سازد
عده ای دیگر نیز در این روز هدایت را برگزیدند و به فکر تفسیر و توجیه هواهای نفسانی و شیطانی خود نیستند و مفهوم هدایت را نیز منحرف نمی کنند. آن ها به دنبال منفعت شخصی خود نیستند و هدایت را مغلوب هوی و هوس نمی سازند.

در آن روز های الهی چهره ی نورانی آن انسان کامل، قیافه ی حقیقی قرآن را روشن خواهد ساخت. چشم و گوش مردم رشد یافته در آن روز بر حقایق عالم باز میشود و صدای تسبیح عالم را می شنوند. مردم با شنیدن صدای قرآن و ارتباط با آن، به انس و الفت حقیقی با قرآن نایل می شوند.

ـ قطعی بودن ظهور

نهج البلاغه- خطبه 182
قد لبس للحکمه جنتها ...
آن انسان وارسته و کامل سپری از حکمت پوشید و جمیع آداب حکمت را فرا گرفت، از روی آوردن به آن و تحصیل معرفت و اشتغال به علم و عمل به علم. حکمت را برای نفس خویشتن، همان گمشده ای تلقی کرد که آن را می جست و نیازی برای خویشتن می دانست که آن را طلب می کرد.

کیست این انسان وارسته و کامل؟

نظرات مختلفی در این باره وجود دارد از جمله این که صوفیه میگوید مقصود، ولی خدا بر روی زمین است و دنیا از ابدال و اولیا خالی نیست و یا فلاسفه اعتقاد دارند که منظور انسان عارف است و در جایی دیگر معتزله می گویند که منظور عالِم به عدالت و توحید است.
درباره ظهور و قیام آن حضرت همه ی فرقه ها اتفاق نظر دارند.
شارحان معروف نهج البلاغه نظیر ابن ابی الحدید، ابن میثم بحرانی و هاشمی خویی مقصود امیرالمومنین را حضرت مهدی (عج) می دانند و دلیل قطعی بودن ظهور نیز روایاتی، فوق تواتر است که از فریقین، از حضرت رسول (ص) نقل شده است.

ـ خاندان عصمت، ستارگان هدایت در اقیانوس هستی
نهج البلاغه، خطبه 100
 الا انّ مثَلَ آلِ محمد ، کَمثلِ النُجومِ السماء ...

همانگونه که امیرالمومنین (ع) می فرماید: ائمه معصومین مانند ستارگان آسمانند، ولی برای کسانی که بدانند وجود آنان مانند کشتی بسیار عظیم و پر محتوا رو به مقصدی بسیار با اهمیت در حرکت است. برای کسانی که واقعا بدانند برای زندگی آدمی روشنایی ها و تاریکی هایی وجود دارد، و اگر در آن تاریکی ها به عقل و درک ناچیز خود مغرور شوند و از راهنمای واقعی پیروی ننمایند، روشنایی های زندگی شان نیز به تاریکی ها مبدّل خواهد گشت.

ـ بشر به کجا می رود و در انتظار چیست؟

علت طرح این سوال می تواند موارد مختلفی باشد. از جمله : عدم رضایت به وضع موجود، عدم رضایت تکاملی و عدم رضایت مقدس(که عالی ترین انگیزه است).
ریشه های عدم قناعت به وضع موجود در انسان اگرچه عالی ترین تمدن و فرهنگ ساخته دست  و مغز او باشد، باید از جنبه ی گرایش جدی انسان به ماورای طبیعت جست و جو شود. این مسئله بعید است مورد شک و تردید کسی باشد.
مطلب دیگر این است که همه ی انسان ها به روزنه ای به نام « امید » اعتقاد دارند. البته شعله ی این امید می تواند با دنیا گرایی و وسایل تخدیر نابود شود.

امید و انتظار

در این دوران ( غیبت منجی ) انتظار ما باید با عمل همراه باشد و همچنین لازم است مفهوم امید را از خیالات تفکیک کنیم. باید دانست که درخشندگی امید باید به یک منبع اصیل نور متصل باشد تا بتواند آدمی را تحریک کند. در این جا هدفی که مولد امید است نیز هدفی مقدس می باشد و شخص امیدوار نیز در قلمرو این هدف عالی انسانی و الهی حرکت می کند.
امید و انتظار ما برای حضرت مهدی(عج) باید همان امید و انتظاری باشد که مردان الهی درباره ی ملاقات پیشگاه خداوندی دارند. این امید و انتظار بسیار شایسته تر و والا تر از تصورات معمولی است.
بشر امروز نمی داند دارد به کجا می رود و به همین دلیل نیز هدفی برای آینده ی خود ندارد و در نتیجه امید و انتظاری هم ندارد.

ـ اصل ولایت

علما و دانشمندان از مشتقات کلمه ی ولایت در قرآن تفاسیر مختلفی ارایه کرده اند.
 ولایت تکوینی و ارتباط ولی با خدا
این اصل که افرادی از انسان ها حائز مقام ولایت هستند، ناشی از تقرب شخص ولی به خداست که دیگران ندارند.
ولایت تکوینی وجودی آن است که اکتسابی است و با تقرب هرچه بیشتر فرد به خدا حاصل می شود.
ولایت تکوینی تعیینی آن است که اکتسابی نمی باشد و خداوند تنها اشخاص معینی را حائز این ولایت می کند. این نوع ولایت در انحصار پیامبران و جانشینان آنها قرار دارد.

چگونگی تاثیر ولایت تکوینی

می توان گفت که انسان هرچه در تقویت روح خود بکوشد از اوصاف کمالی خداوند بهره مند می شود و در نتیجه در زیربنای هستی نفوذ کرده و در روبنای آن اثر می گذارد. مانند پیامبران و معجزات آن ها.

ولایت تشریعی

آن عبارت است از سلطه ی انسان به انسان یا انسان های دیگر از نظر راهنمایی در قانون ( دین ).
 مهدی قائم (عج)
چنین گمان می رود که مدارک لازم برای اثبات این موضوع که مقصود از حضرت مهدی در منابع اسلامی شخصی معین از نسل پیامبر و از اولاد حضرت علی و حضرت فاطمه می باشد، بیش از حد کافی و لازم وجود دارد

ـ تحقق ایده ی دولت جهانی با ظهور حضرت مهدی (عج)
با نظر دقیق در مجموع مسائل مربوط به واقعیت زندگی هدف دار از یک طرف و زندگی آرمانی اجتماعات از طرف دیگر، این نتیجه قطعی است که : باید ایده ی حکومت جهانی بر مبنای مذهب فطری انسان ها باشد. این مذهب فطری همان اسلام است که ایده ی حضرت مهدی (عج) را به عنوان حکومت جهانی در متن خود دارد.

پایان